TOKİ’ye çevreci konut için bilimsel öneriler

ODTÜ Mimarlık Fakültesi Araştırma Tasarım Planlama Uygulama

Merkezi (MAPTUM) tarafından yürütülen çalışmada,

"daha çevreci ve evrensel tasarım anlayışına uygun"

konut projelerinin gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik değerler sistemi belirlendi.

ODTÜ-MAPTUM'un Toplu Konut İdaresi (TOKİ) için yaptığı, "Toplu Konut
 Alanlarında Kentsel Çevresel Standartlar İçin Gerekli İnsan Çevre ilişkileri
 Verilerinin Derlenme Yönteminin Geliştirilmesi Araştırma Çalışması", kitap
 olarak yayımlandı.
         Araştırmada, "konut ve yerleşim" konuları, "ekoloji, güvenlik, enerji
 duyarlılığı, iletişimde teknoloji kullanımı, ekonomiklik, etik yönetişim,
 estetik, engelsiz konut" prensipleri çerçevesinde yeniden ele alınırken, bunun
 sağlanması için bundan sonra planlanacak ve tasarlanacak alanların plan ve proje
 dokümanlarının nasıl olması gerektiği konusunda önerilerde bulunuyor.
         Kitapta, TOKİ'nin çalışma sonuçlarından bir kısmını planlama ve tasarım
 ortamlarında uygulanmasını projecilerden ısrarla talep etmesinin, konut ve
 yerleşim projelerinde dönüşümün sağlanması açısından önemli olduğu vurgulandı.
         Araştırma sonuçlarının denenmesi açısından 20 bin-25 bin kişilik
 "deneysel yerleşim yeri" kurulması önerilen araştırma kitabında, toplu konut
 tasarım projesi yarışmaları düzenlenmesinin ortaya konan değerler sistemi,
 kalıplar ve standartların pratiğe aktarılması açısından yararlı olacağı
 kaydedildi.
         Araştırmada, kentsel ve konut tasarımı konusunda "ekoloji, güvenlik,
 enerji duyarlılığı, iletişimde teknoloji kullanımı, ekonomiklik, etik yönetişim,
 estetik, engelsiz konut" prensipleri çerçevesinde, projelerde kullanılacak
 inşaat malzemelerinden konutların pencere, tuvalet, banyo, mutfak, yatak
 odalarında nelere dikkat edilmesi gerektiğine kadar önerilerde bulunuluyor.

 

İYİ KONUT TASARIMLARI İÇİN ÖNERİLER
         Araştırmada, iyi ve kullanışlı konut tasarımları için önerilen bazı
 standartlar şöyle:
         "Toplu konutlarda, oturma odasının ve ona komşu olan bir diğer odanın
 ortak çıkış sağlayabileceği balkon veya dışarıya iyice taşan teras tarzı alanlar
 tasarlanmalıdır. Bunların minimum alanı 4 metrekare, kısa kenar ölçüsü ise
 minimum temiz 155 cm olmalıdır. İki kişiden fazla insanın yaşaması planlanan her
 daireye, insan başına 1 metrekare alan eklenmelidir. Korkuluk yükseklikleri en az
 110 cm olmalıdır. Toplu konut meskenlerinde taban alanının en az yüzde 6'sı
 büyüklüğünde depolama alanı oluşturulmalıdır. Mutfak kapısı önüne ve mutfak hacmi
 köşelerine ocak/fırın yeri yapılmamalıdır. Ocak-fırın yerleri açılan kapılara en
 az 80 cm, köşelere ise en az 40 cm uzaklıkta yapılmalıdır.
         Evlerdeki çöp kutuları, çok gözlü olarak tasarlanmalıdır. Bunlar
 tekerlekli tasarlanmalı, böylece mesken kapısı ile ev içi depolama alanı arasında
 rahatça hareket edebilmelidir. En azından kağıtlar (kırmızı göz),
 teneke-plastik-cam kutular (mavi göz) ile yemek atıkları (sarı göz) arasında
 ayrım yapan çöp kutuları olabilir. Yemek atıkları evye içi öğütücüler ile
 çözülürse o zaman yalnızca iki gözlü çöp kutuları yeterli olacaktır.
         Banyolarda özellikle engelliler için uygun olan en önemli standart,
 çamaşır makinası, dolap gibi elemanlar yerleştirildikten sonra banyo ortasında
 net 2,32 metrekarelik bir manevra alanının ve tuvalet yanında tutunma barlarının
 olmasıdır.
         Lavabo önünde ve klozet önünde rahat manevra boşluğu bırakılmalıdır.
 Lavaboların tezgah yüksekliğinin yerden 87-92 cm olması, lavabo altının ise 86
 cm'den az olmaması uygun görülür.
         Banyo kullanımında ev kazalarına neden olan ve emniyet sorunu
 oluşturabilecek eşikler için 12 mm'den yüksek malzeme kullanılmaması
 önerilir."
         Araştırmada, tuvalet, banyodaki eşyaların konumu, elektrik prizlerinin
 yüksekliği gibi pek çok konut içi düzenlemeler yanında yeşil alanlar, ortak
 kullanım alanları ile de ilgili konularda standart önerilerine yer veriliyor.