AVM yatırımlarına yenileri geliyor!
Ekonominin kilometre taşlarından birisi haline gelen AVM'leri kimi zaman siyasi malzeme konusu oluyor, kimi zaman ise sosyal değişimin simgesi...
Hızla çoğalan AVM'ler ne kadar eleştirilirse eleştirilsin hem tüketiciler hem de yatırımcılar için vazgeçilmez konumda. Küçük veya büyük sermaye grupları sağladıkları istihdamla Türkiye ekonomisinin itici güçlerinden biri haline gelen AVM'lere yatırım için fırsat kolluyor. "Doğru zaman, doğru lokasyon ve doğru proje" vizyonuyla hareket eden yatırımcılar, bu üç sac ayağını bulunca yatırım yapmaktan kaçınmıyor.
AVM'lere yönelik bu yatırım furyası önümüzdeki iki yılda da büyük bir hızla devam edecek. 2013 yılını 60 milyar TL ciro ile kapatan AVM'lerin 2014 yılı cirosunun 70 milyar TL'ye ulaşması bekleniyor. Turkmall, Multi Development, Sur Yapı, Via Properties, Artaş İnşaat gibi AVM'lerin önde gelen yatırımcıları dışında Koton, Ziylan gibi perakendeciler bile AVM işine girmek için yatırım fırsatlarını araştırıyor.
Alışveriş merkezi sektörüne bugüne kadar ortalama 45 milyar dolarlık yatırım yapıldı. Önümüzdeki iki yılda açılacak 57 AVM için de yatırımcılar kesenin ağzını açacak. Yaklaşım 8,5 milyar dolarlık yatırımla açılacak bu yeni AVM'ler 70 bine yakın kişiye de istihdam sağlayacak.
ÖZAL İLE BAŞLADI
Bugün ekonominin ve sosyal yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelen AVM'lerin Türkiye'deki geçmişi 1988'e kadar gidiyor. Türkiye'nin ilk AVM'si unvanını taşıyan Galleria Ataköy Alışveriş Merkezi'nin dönemin başbakanı Turgut Özal'ın girişimiyle açılmasından bu yana alışveriş merkezi sayısı her geçen gün artmaya devam ediyor. 1980'lerde Türkiye genelinde açılan alışveriş merkezi sayısı üç iken, 2000 yılında bu sayı 47'ye çıktı. 2005'te neredeyse ikiye katlanarak 99'a ulaştı. Eylül 2014'e gelindiğinde ise mevcut AVM sayısı 337'yi bulmuş durumda. Bu AVM'lerdeki kiralanabilir alan ise net 9,7 milyon metrekareye yaklaşıyor.
Tüm Türkiye'yi saran alışveriş merkezi yatırımlarında önümüzdeki iki yılda İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerin dışında özellikle Anadolu'ya yönelik yatırımlar öne çıkacak.
Türkiye'de 81 ilin 57'sinde alışveriş merkezi var. Önümüzdeki yıllarda Ağrı ve Elazığ gibi hiç AVM olmayan iller de AVM yatırımlarıyla tanışacak.
ANADOLU ÖNE ÇIKACAK
Tüm Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) Başkanı Vahap Küçük, Türkiye'de AVM'lerin gelecekte de önemini koruyacağını söylüyor.
Ancak Küçük'ün bu noktada bazı şartları var. Küçük, AVM'ler için, "Doğru yerde, doğru zamanda, doğru tema ile inşa edilmeli" diyor.
Ayrıca, "Temalı, fark yaratan AVM'lere ihtiyaç var. İstanbul'un Büyükdere aksında değil, örneğin Gaziosmanpaşa'da halen çok ihtiyaç.
Anadolu'da da pek çok yerde büyük ihtiyaç" diye konuşuyor.
Özellikle İzmir'de çok ciddi bir büyüme öngördüklerini söyleyen gayrimenkul danışmanlığı şirketi Cushman & Wakefield Yönetici Ortağı Toğrul Gönden, "Antalya ve Kocaeli gibi metropol şehirlerin yeni projeler ile pazar paylarını arttırma ve güçlendirme yolunda ilerlediğini görüyoruz. Onun dışında Anadolu'da 500 bin ile 1 milyon arası nüfuslu illerin öne çıkmasını bekliyoruz. Bolu, Afyon, Çanakkale gibi illerde önemli projeler var" diyor.
Halihazırda AVM bulunsa bile yeni AVM'ler için potansiyel taşıyan diğer iller ise; Manisa, Adana, Balıkesir, Mersin, Kırklareli, Kahramanmaraş, Amasya, Çanakkale, Ordu, Zonguldak, Rize, Osmaniye, Tekirdağ, Sinop, Karaman ve Konya olarak sıralanıyor.
YATIRIMCISINA KAZANDIRIYOR
AVM'leri yatırımcılar için cazip hale getiren pek çok neden var.
Yatırımcıların AVM'lere olan ilgisini anlamak için rakamlara bakmak gerekiyor. Avrupa'da her 100 kişiye 250-270 metrekare arası AVM düşüyor. Türkiye'de ise bu oran 130 metrekare civarında. Sözünü ettiğimiz bu rakamları yorumlayan AYD Başkanı ve Multi Turkey CEO'su Hulusi Belgü, daha gidilecek çok yol olduğunu söylüyor.
Uzmanların da ifade ettiği gibi, doğru lokasyonda, doğru mağaza karmasıyla kumlan ve tüketicinin ihtiyaçlarını karşılayan AVM'ler yatırımcısına kazandırıyor. Üstelik AVM'ler pek çok yatırım aracına göre daha hızlı geri dönüş sağlıyor.
AVM'ler düzenli ciro artışı ile de öne çıkıyor. Doğru yönetim ve dokunuşlarla açıldığı günden itibaren düzenli bir ciro artışı ortaya koyabiliyor.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcılar Derneği ile Akademetre Research tarafından ortaklaşa oluşturulan AVM Endeksi'nin temmuz ayı sonuçlarına göre, ciro endeksi geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 16,5'lik artış kaydederek 162 puana yükseldi. AVM'lerdeki kiralanabilir alan (m2) başına düşen cirolar Temmuz 20l4'te 6l6 TL'ye ulaştı.
Verimlilik, İstanbul'da 628 TL, Anadolu'da ise 609 TL olarak gerçekleşti.
SOSYAL MERKEZ OLDU
Rakamlar yatırımcılar için değerli ancak AVM'lerin sosyal hayat içinde giderek artan yeri de yatırımcıların kararlarında etkili oluyor. AVM'ler günümüzde sadece alışveriş yapmak için gidilen yerler olmanın ötesine geçmiş durumda.
AVM'lerde 4 yeni trend
1 Artık daha küçük metrekareli AVM'lere ihtiyaç duyuluyor. 1525 bin metrekare arasında kiralanabilir alana sahip, şehir içinde, tercihen yürüme mesafesinde müşteri alabilecek AVM'ler öne çıkacak.
2 İnsanları kapalı mekan etkisinden kurtaracak, açık hava etkisi yaratacak tasarımlar tercih ediliyor.
3 Çevreye daha duyarlı, enerji tasarruflu ve hatta güneş enerjisi kullanan AVM'lerin sayısının artması bekleniyor.
İZMİR'İN POTANSİYELİ
İzmirli Kavuklar Grubu ise Türkiye'nin ilk üstü açılıp kapanabilen alışveriş ve yaşam merkezi projesi Point Bornova'yı 2015 yılının son çeyreğinde açmayı hedefliyor. Point Bornova'yı dördüncü nesil AVM olarak tanımlayan Kavuklar Gayrimenkul Geliştirme Grup Başkanı Metehan Kavuk, İzmir'in potansiyeline dikkat çekiyor. Kavuk, İzmir'de metrekare başına düşen AVM oranının dünya çapında gelişmiş önde gelen birçok şehre göre çok düşük olduğunu da sözlerine ekliyor. 2015 yılının son çeyreğinde yaşamın başlayacağı proje, 23 bin metrekare arsa üzerinde 280 bin metrekare inşaat alanına sahip.
Projeye 350 milyon dolarlık yatırım yapılması planlanıyor.
2016 sonuna kadar Türkiye'deki 14 olan AVM sayısını 19'a çıkarmayı hedefleyen Multi Turkey, Diyarbakır, Çorum, Edime, Adana ve Elazığ'da yeni projelere imza atacak. Hedef kitlelerini farklılaştırabilen ve bulunduğu kentle hem sosyal hem de mimari anlamda bütünleşen AVM'lerin başarılı olduğunu söyleyen Multi Turkey CEO'su Hulusi Belgü, "Tüm projelerde Anadolu yatırımları artacak" "Türkiye'de giyim, ayakkabı, yeme-içme gibi sektörlerdeki büyüme AVM yatırımlarının devam etmesindeki en önemli nedenlerden biri. Büyüme eğilimi devam edecek ancak son 10 yılda kiralanabilir alanda gerçekleşen büyümeye kıyasla önümüzdeki 5 yıldaki büyümenin biraz yavaşlamasını bekliyoruz.
Yatırımların çoğunluğu hala İstanbul'da yapılıyor ama ileriye dönük olarak Anadolu'daki yatırımların artmasını bekliyoruz.
Şu anki yatırımlara baktığımızda 20l6'ya kadar Kocaeli, Afyon, Bolu ve Erzurum gibi şehirlerde tamamlanması planlanan büyük yatırımların olduğunu görüyoruz.
Viaport Venezia ve Viaport Marin olmak üzere iki proje üzerinde çalışan ViaDMC ise projelerini lokasyon, konsept, marka bilinirliği, ulaşım ve yaşam olmak üzere beş ana fonksiyona dikkat ederek tasarlıyor, iki projesiyle 3 bin 800 kişiye istihdam sağlayacak olan ViaDMC'nin kiralama direktörü Ogün Turanlı, değişen yaşam ve beklenti koşullarına ayak uyduramayan ve kendini yenilemeyen merkezlerin zarar görebileceğini belirtiyor.
Ekonomist
- Etiketler:
- AVM
Yorum Yaz