Güncel
22.06.2015 13:25
Okuma Süresi: 06:32 dakika

Antalya Arena, enerjisini kendi üretecek!

Antalya Arena, dünyaya meydan okuyacak. 80 milyon TL’ye mal olan stat hem kendi enerjisini üretecek hem de Antalya’ya büyük güç kaynağı sağlayacak.

Antalya'da 96 dönümlük araziye yapılan 33 bin kişilik Antalya Arena, dünyada bir ilke imza atacak. Enerjisini güneşten sağlayacak stadın Guinness Rekorlar Kitabı'na girmesi gündemde. Antalya Arena'ya güneş enerji sistemini uygulayan SEISO Enerji San. Ve Tic. A.Ş.'nin Genel Müdürü İsmail Hakkı Karaca, emlaktasondakika için sorularımızı yanıtladı.

Projenin başlangıcında nasıl bir yol haritası izlediniz?

Aslında proje Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) tarafından geliştirilen bir proje. Stadyum projesi bir bütün olarak TOKİ tarafından geliştirilmiş ve projenin en önemli özelliği olarak toplam 1,4 MW kurulu güce sahip bir de güneş santrali kurulması fikri ortaya koyulmuştur. Dolayısıyla biz tasarlanmış bu projenin sahadaki uygulama projesini geliştirip, gerekli iyileştirme ve tasarım ilavelerini yaparak uygulamasını gerçekleştirmiş olduk.

Antalya Arena'ya güneş enerjisi sistemi uygulanma fikri nasıl oluştu?

Aslında yaklaşık 3 yıldır TOKİ bazı önemli projelerinde güneşten faydalanmayı ilke edinmeye başladı. Özellikle Emlak Konut, TOKİ ortalığı ile geliştirilen birçok projede binaların ortak mahal ve genel elektrik giderlerinin karşılanabilmesi için fotovoltaik panellerden faydalanıldı. Yeni projeler için aynı uygulamayı sürdüren TOKİ, Antalya Arena gibi önemli bir spor tesisi projesinde bu fikrin uygulanması gerektiğini düşünmüş. Antalya gerek yüksek ışınım potansiyeli gerekse bazı ilçelerindeki yoğun güneş santrali kurulum talebi dolayısıyla ülkemizin önde gelen güneş enerjisi yatırım bölgelerindendir. Böyle önemli bir projenin bu şehrimize kazandırılması, bu anlayışın pekişmesini sağlamıştır.

BÜYÜK KISMI PANELLERLE KAPLANDI

Paneller ne kadarlık bir alana uygulandı? Uygulamanın rakamsal değerleri nedir?

Toplam panel uygulama alanı yaklaşık 10 bin m2'dir. Stadyumun toplam çatı alanı ise 16 bin m2 civarındadır. Bildiğiniz gibi Antalya Arena aynı zamanda dünyanın bilinen tek silindirik mimariye sahip stadyumu unvanına sahip. Böyle bir mimaride mevcut çatı alanının büyük bir kısmı tamamen güneş panelleri ile kaplanarak yine bir ilk gerçekleşmiş, ayrıca kurulu gücün bu denli yüksek olması ile dünyanın enerjisini güneşten üreten en büyük spor tesisi unvanına sahip olmuştur.

Maç olduğu günlerde enerji ihtiyacını tam karşılayacak mı?

Sistem sadece maç olduğu günlerde değil, toplam yıllık ihtiyaç dikkate alındığında bile tüm sportif faaliyetlerde ihtiyaç duyulacak elektrik ihtiyacını karşılayacak güce sahip.

Fazla enerji nasıl değerlendirilecek?

Bildiğiniz üzere ülkemizde halen geçerli olan ‘Lisanssız Elektrik Yönetmeliği' şartlarına göre, lisanssız kapsamda kurulan güneş santrallerinden üretilen elektrik öncelikle iç tüketimde kullanılıyor. Eğer iç tüketim yoksa ya da üretilen enerji tüketilen enerjiden fazla ile 10 yıl boyunca üretilip şebekeye verilen elektrik devlet tarafından satın alınmaktadır. Dolayısıyla burada üretilen fazla elektrik devlet tarafından, Yenilenebilir Enerji Kanunu'nda belirlenen standart tarife üzerinden satın alınacaktır.

HER ŞEY EN İNCE AYRINTISINA KADAR DÜŞÜNÜLDÜ

Örnek aldığınız ya da ilk defa uygulanan detaylar neler oldu?

Projede toplam 5600 adet yüksek verimli monokristalin teknolojisine sahip güneş panelleri kullanıldı. Stadyumun tam silindirik yapısı nedeniyle her bir panel sırası farklı bir açıyla güneş ışığına maruz kalıyor. Bu durumda en iyi performansı elde edebilmek için sistem küçük parçalar halinde tasarlanarak her biri 10 kWe çıkış gücüne sahip Japon Omron marka inverterler ile montajlanmıştır. Böylece her bir 10 kWe'lik parça müstakil çalışarak kendi içinde en iyi performansı sağlamaya yönlendirilmiştir. Yine çatıda hiçbir delik açılmaksızın özel bir bağlantı aparatı kullanılarak, altyapı konstrüksiyonu çatı sacının kenet kısımlarına kelepçe yöntemiyle tutturulmuştur. Bu yöntemle sistem yekpare olarak, sızıntı ihtimali ortadan kaldırılmış halde montajlanmıştır.

Proje ne kadara mal oldu?

Stadyum projesinin toplam maliyeti yaklaşık 80 milyon TL'dir. Güneş santrali kısmının maliyeti toplam maliyet içinde önemli bir kalem olmakla birlikte toplam maliyetin yaklaşık yüzde 5'ini oluşturmuştur.

Projenin geri dönüşü kaç yıl sürecek?

Sistemde üretilen elektrik iç tüketimde kullanıldığı takdirde proje yaklaşık 6 yılda geri dönüşünü tamamlamış olacaktır. Bu noktada güneş santrallerinin işletme maliyetlerinin sıfıra yakın olduğu unutulmamalıdır.

Üretilecek enerjinin rakamsal değeri nedir?

Tesis lisanssız kapsamda olduğu için 2 parçadan müteşekkildir. Her biri 700 kWp olan bu parçaların toplam gücü 1,4 MW'tır. Yıllık toplam enerji üretim beklentimiz 2.150.000 kWh olacaktır.

DÜNYA REKORUNU BİZ KIRACAĞIZ

Stat yapılırken Antalya'nın iklimsel özellikleri de dikkate alındı mı?

Güneş enerjisi sistemi açısından düşünüldüğünde, çatı yapısı tamamen düzlemsel ve sıfır derece açıda kurulum yapmaya müsaittir. Normalde ülkemiz koşullarında en iyi verimi 25-30 derecelik kurulum açıları ile elde edebiliyoruz. Ancak bu açıları normal sanayi tesislerinin çatılarında dahi elde etmek mümkün değildir. Zira genellikle eğimli olan bu çatılarda bile açı 12 derece civarındadır. Stadyum projesinin gerek mimari tasarımı, gerekse o yükseklikte bulunan bir çatıda böyle bir eğim verilmesinin mümkün olmaması en uygun çatı tasarımını bu biçimde ortaya koymuştur.

Stat bu sistemle bir dünya rekoruna da imza atacak değil mi?

Kesinlikle. Dünyada en yüksek kurulu güneş enerjisi sistemi gücüne sahip spor tesisleri; İsviçre'deki Stad De Suisse (1,3 MW kurulu güç), Tayvan'daki Kaohsiung Stadı (1 MW kurulu güç), Fransa'daki Allianz Riviera (1 MW kurulu güç) ve Brezilya'daki Mineriao Stadı (yaklaşık 1,4 MW kurulu güç) olarak sıralanmaktadır. Antalya Arena'nın toplam kurulu gücü 1,4 MW olup tüm bu spor tesislerinden daha yüksek bir kurulu güce sahiptir. Dolayısıyla bu güçle dünya rekorunu elimizde bulundurmuş olacağız. Hatta bu konuda Guinness Rekorlar Kitabı'na bir başvuruda bulunmak ve bu durumu tescil ettirmek istiyoruz.

Benzer projeleriniz var mı?

Katar'da gerçekleşmesi planlanan 2022 FIFA Dünya Kupası hazırlıklar kapsamında benzer birçok spor tesisi projesi çalışılmaktadır. Bu ülkedeki spor tesislerine benzer özellikli projeleri geliştirilmesi konusunda destek vereceğiz. Bu destekle birlikte özel projeler gelişmesi halinde bu ülkedeki projelerin yapımını da üstlenmek istiyoruz. Ülkemizde birçok arazi ve çatı uygulamalı projeleri halen devam ettiriyoruz. Ancak en göz alıcı olanı yine Antalya'da yapımını sürdürdüğümüz 5 MW kurulu güce sahip tesis olacak. Bu tesis toplam alan olarak 70 bin m2'nin altında ve tek eksen takip sistemi ile tasarlanmıştır. Türkiye'de bu alanda böyle bir güce erişebilen başka bir tesis bulunmamaktadır. Dolayısıyla gerek verimlilik gerekse üretilmesi hedeflenen enerji miktarı olarak, Türkiye'de yeni bir rekora imza atacağımıza inanıyoruz. Daha önce 2013 yılında devreye aldığımız yine 2600 m2 de 500 kW kurulu güce sahip çatı üzeri tesisimizle bu yılbaşında Enerji Bakanı tarafından tarafımıza tevdi edilen “2014 Yılı Türkiye'nin En İyi Güneş Santrali” ödülünü kazanmıştık. Bu tesisimizle de yeni bir ödül kazanmak için kolları sıvadık.

RESMİ AÇILIŞ TEMMUZ AYINDA OLACAK

Resmi açılış ne zaman olacak?

Stadyumun resmi açılışı Başbakan'ın katılımı ile geçtiğimiz Mayıs ayı sonunda planlanmıştı. Ancak bu tarih yoğun seçim temposu nedeniyle ertelendi. Sanıyorum Temmuz ayı içerisinde resmi açılış yapılmış olacaktır.

Türkiye'nin güneş enerjisi sistemlerindeki politikasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ülkemizde halen 1800 MW civarında lisanssız, 600 MW lisanslı olmak üzere toplam 2400 MW civarında ön onay almış ya da projelendirme, kurulum veya devreye alma aşamasında olan güneş enerjisi santrali bulunmaktadır. Bu santrallerden yaklaşık 90 MW ı devrededir. Önümüzdeki dönemde devreye alınan santral sayısının hızla artacağına eminiz. Mevcut yönetmelik ve kanunlarda herhangi bir değişiklik beklemiyoruz. Kısa vadede değişiklik olmasının da sektörü yavaşlatabileceği endişesini taşıyoruz. Bu nedenle mevcut politikanın daha oturmuş bir hale geleceği, tüm kamu kurumlarının bu işin özelliğini anlayıp kendi stratejilerini geliştirmiş olmalarını bekliyoruz. Kamu kurumlarından alınması gereken çok fazla izin olması ve bu süreçlerin karmaşıklığı temel problemimiz. Bunun daha sade bir yapıya bürünmesi gerekiyor. Özellikle belli ölçeğin altındaki projelerde mevzuat en basit ve sade haline sokulmalıdır. Böylece küçük çatı uygulamaları daha hızlanabilecektir. Öte yandan 2023 hedeflerinde güneşle ilgili pay 5000 MW olarak belirlenmiştir. 7 yıl içinde bu rakama ulaşmak çok iyi olmasa bile, geçmişe baktığımızda azımsanmayacak ölçüde memnuniyet vericidir.

6 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM OLACAK

İlerleyen yıllarda pazar için nasıl bir öngörünüz var?

Önceki soruda bahsettiğim gibi Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından bu yıl Mart ayında yayınlanan Ulusal Yenilenebilir Enerji Eylem Planı'na göre 2023 yılında 5000 MW'lık güce sahip santralimiz olacak. Bu santraller yaklaşık 1 kW ile 50 MW arasında değişen ölçeklerdeki santraller olacak. Yani çok mikro ölçekli ve büyük ölçekli tesislerimiz olacak. Bu yatırımların toplam değeri 6 milyar dolar civarında olacaktır. Yani yıllık yaklaşık 900 milyon dolarlık güneş santrali yatırımı yapacağız. Sektörün dünyadaki gelişimine bakarsak kat edeceğimiz çok mesafe ve içselleştireceğimiz çok teknolojik gelişim bulunmakta. Depolama teknolojilerindeki gelişim, kendi enerjini kendin üret yaklaşımları, enerji maliyetlerindeki merkezi yönetim yapısının sıkıcılığı ve değişkenlik arz eden fiyat mekanizmaları ülkemiz için sektörümüzün ilerleyen yıllarda en önemli enerji kaynaklarından birisi olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz.

Bu konudaki teşvikleri nasıl değerlendiriyorsunuz? Neler yapılmalı?

Mevcut mevzuat güneşten üretilen elektrik için kWh başına 0,133 dolar ödeme yapmayı vaat ediyor. Bu rakam bazı yerli komponent kullanması ile artırabiliyor. Halen uygulamada sorun olsa bile, mevzuat bize böyle bir hedef göstermiştir. Mevcut yaklaşımın doğru olduğunu ve devam etmesi gerektiğini savunuyoruz. Lisanssız santrallerde bu teşviklerden yararlanmak için 2020 yılı son tarih. Bu yıldan sonra devreye girecek santraller için mevzuatın neyi göstereceğini bilmiyoruz. Dolayısıyla 5 yıllık bir süreçte ya 5000 MW santral kurup mevcut teşviklerden faydalandıracağız ya da kurabildiğimiz kadarını bu süreçte kurup, sonrasına devlet karar verecek. Ancak bu sürenin en azından 2023 hedeflerine uyumluluk açısından, 3 yıl daha uzatılıp 2023'e çıkarılması gerektiğini düşünüyoruz. Öte yandan 10 yılın sonunda lisanssız santrallere ne olacağı konusunda EPDK bir yaklaşım sergileyerek yeni taslak yönetmelikte 10. yılda isteyen yatırımcının tesisini lisanslama imkanına sahip olacak.

Merve N. Güreş/Emlaktasondakika.com