Büyük holdingler demiryolu yatırımı için kanunu bekliyor!

Demiryolu taşımacılığında faaliyet gösteren firma sayısı her geçen gün artsa da demiryolu ile taşınan yük miktarı geçen yıl da düştü. Nedeni altyapı çalışmaları kapsamında yolların kapatılması nedeniyle yüklerin diğer taşıma modlarına kaçması. ‘‘Şu an sektör zor durumda, TCDD dahil tüm firmalar cefa çekiyor'' diyor Dernek Başkanı İbrahim Öz ve ekliyor: ‘‘Ama sefa süreceğimiz günler de yakındır. Serbestleşme kanunu çıktığında demiryolu, büyük holdinglerin de yatırım adresi olacak.''

 

Öz, ‘‘Demiryolu sektöründe 80 firma faaliyet gösteriyor ve bunun 63'ü bizim üyemiz. Fakat serbestleşme kanunundan sonra firma sayısı bu kadar olmayacak çünkü sert rekabet başlayacak'' diyerek iddiasını şu şekilde açıklıyor: ‘‘Serbestleşmeyle birlikte navlunlar çok düşecek ama iş hacmi artacak. Bunun en güzel örneğinin havayolu taşımacılığında görebilirsiniz. Bildiğiniz gibi Pagasus Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sabancı, 100 uçak siparişi verdi. Serbestleşmeyle beraber demiryolunda da çok ‘Pegasus'lar çıkacak. Türk demiryolları bugünkü haliyle bile lokomotif ve vagon üretiminden bakımına kadar ve yolcu taşımacılığına kadar demiryolu sektöründe cazip bir pazar olmaya başladı.''

 

Şu an TCDD ile birlikte Türkiye'de 21 bin civarında vagon olduğunu ve yılda 25 milyon ton yük taşındığını söyleyen Başkan Öz, demiryoluyla taşınan yük miktarının serbestleşmeyle birlikte iki üç sene içinde 50 milyon tona çıkacağına inandıklarını belirterek ‘bu potansiyelin yabancı firmalarında iştahını kabartacağını ve  pazara girmek isteyeceklerini kaydetti. Öz'e göre yabancılar Türkiye pazarın bir ortakla girmek zorunda. Bunun kanuni bir zorunluluk olmadığını söyleyen Öz, ‘‘Fakat buradaki yapıyı bilen bir Türk şirketle evlilik yapmaları gerekecek. Bugün Avrupa'ya taşıma yapan Türk demiryolu firmaları da Avrupalı bir ortakla bu işleri yapabiliyorlar. Burada terminali, yükü ve iş tecrübesi olan insanlarla ortaklığa gideceklerine inanıyorum. Fakat bu ortaklık ve birleşmeler 80 olan demiryolu firma sayısını da 20'lere düşürecektir'' açıklamasını yapıyor.

 

Şöyle devam ediyor Başkan Öz: ‘‘Serbestleşmeyle beraber ciddi rekabet başlayacak ve güçlü altyapısı, ekipmanı ve finansal gücü olan firmalar ayakta kalabilecek. Çok keskin rekabet olacak. Bugün TCDD en fazla 20 günlük bir ödeme vadesi verebiliyor fakat üyelerimiz arasında 90 güne kadar ödeme kolaylığı veren firmalarımız var. Bu gibi alternatif pazarlama imkânları da hızlanacak. 

 

Şu anda cefasını çeken sektörün yakında refaha kavuşacağının müjdesini veren Başkan Öz, altyapıdaki eksiklerden dolayı kanunun hala çıkmadığını belirterek şunları söyledi: ‘‘Çünkü devlet bir taahhüdün altına girecek. Bunun için Ulaştırma Bakanlığı demiryolu alt yatırımına muazzam paralar aktardı.  Geçen ay Kavkaz-Samsun tren ferry hattı açıldı. Bu sene Marmaray, Gebze-Köseköy, Halkalı-Çerkezköy hayata geçecek. Gelecek yıl Kars-Tiflis-Bakü hattı açılacak. Van- Tatvan arasında bağlantıyı sağlayacak iki geminin inşası bitecek. Kars-Tiflis-Bakü ve Marmaray hattı açıldığında batıdan Çin'e kadar kesintisiz demiryolu taşımacılığı yapılacak. Bu dünyanın her yerine taşıma yapabileceğiz demek''.

 

Mevcut hatların yüzde 25'inin elektrifikasyon ve sinyalizasyon hatlardan oluştuğunu ve bunun hızlı bir şekilde çoğaltılması gerektiğini dile getiren Öz, ‘‘Çünkü bizim rekabet edilmemiz için elektrikli lokomotifler kullanmamız lazım. Ciddi bir çalışma ile sektörde benzin mazot gibi petrol kullanım oranlarını yüzde 50'ye düşebiliriz diye düşünüyorum. Çünkü elektrikli lokomotifler hem daha fazla yük taşıyabiliyor ve dizele göre üçte bir daha ucuz'' yorumunu yaptı. 

 

 

Serbestleşme kanunundan sonra en çok yetişmiş ara elemana ihtiyaç duyulacağının aştını çizen Başkan Öz, derneğin eğitimle ilgili yaptığı çalışmaları şöyle özetledi: ‘‘42 üniversitede lojistik bölümlerinin açılması için dernek olarak katkıda bulunduk. Hatta Raylı sistemler mühendisliğini teşvik ediyoruz. Mesleki yeterlilik konusunda 17 tane mesleki demiryolu gruplarının eğitim ve sertifikasyon işlemlerini Raytest ile beraber yapacağız. TCDD'nin demiryolu personelini de serbestleşmeye hazırlamak lazım. Serbestleşme sonrasında oluşacak iş hacmini karşılayabilmek için ekipman kadar ara eleman da çok önemli.''

 

Yüksek hızlı trenlerle birlikte yolcu taşımacılığının da inanılmaz derecede artacağını söyleyen Başkan Öz, Ankara-İstanbul arasında yüksek hızlı tren ve magnetik tren projesi hayata geçirme projesi var. Bizim üyelerimiz arasında da yolcu taşımacılığına girmeyi düşünen firmalar var. Hybrid ve elektrikli lokomotif yatırımları için ciddi çalışmaları var. Kanun çıktığı zaman Ulusoy ve Metro gibi karayolu taşımacılığı yapan firmaların çoğu da yolcu lisansı için başvuracak'' şeklinde konuştu.  

 

Hükümetin bu sene için demiryoluna yaklaşık 5 milyar dolar bir ödenek ayırdığını söyleyen Başkan Öz, ‘‘Serbestleşmenin ardından özel sektörün de bir bu kadar yatırım yapacağına inanıyoruz'' diyor ve ekliyor: ‘‘Özel sektör projeleriyle  demiryolunu şaha kaldıracak. 2013'ten sonra her yıl ortalama sektöre 10 milyar dolarlık yatırım yapılacağını söyleyebilirim. 2023 yılına kadar demiryolu sektöründe oluşacak yatırım tutarının 100 milyar doları aşacağına inanıyorum. 

 

Doğuş, Gama ve Limak gibi demiryoluna ciddi yatırımlar yapmak isteyen büyük holdinglerin olduğunu biliyoruz. 

Öz, TCDD'nin bir karar aldığını belirterek ‘‘Bütün demiryolu hatlarının alt ve üst yapılarını kendi yapacak ve karşı taraftan da yük taahhüdü alacak'' açıklamasını yaptı.

 

 

Serbestleşme kanunun çıkmamasından dolayı sektörün zor günler geçirdiğini söyleyen DTD Başkanı İbrahim Öz, ‘‘Artık çıkması lazım çünkü bu beklentiler yatırımcının önünü kesiyor. TCDD'yi kilitliyor. Hiçbir karar almıyor ve somut çözümler bulamıyor'' dedi. 

 

Batı Afrika gezisinde Başbakan Erdoğan'ın heyetinde olduğunu ve kendisine beş gün boyunca her fırsatta serbestleşme kanunu hatırlattığını söyleyen Öz, kanunun hala neden meclise gelmediğini sordu. Aslında bütün bakanlıkların imzaladığını söyledik. Önümüzdeki iki ay içinde TBMM'ye gideceğini düşünüyoruz. 

 

Yeni İpek Yolu'nda Rusya'nın daha avantajlı olduğu iddialarını doğru bulmadığını söyleyen Başkan İbrahim Öz, şunları söyledi: ‘‘İki sene önce Çin'e yaptığımız ziyarette yetkililere şunları söyledik. Kazakistan, Rusya ve Polonya'yı dolanacağınıza gelin bu treni Türkiye üzerinden Avrupa'ya geçirin dedik. Hem hava şartları ağır hem de yaklaşık 2500 km daha uzun bir hat orası. O zaman yeni bir hat yapalım dediler. İki ülkenin başbakanı hükümetler arası Kars-İstanbul arasından 22 milyar dolarlık anlaşma imzaladılar. Eğer Kars-İstanbul arasında yeni bir hat yapabilirsek ve Kuzey Güney aksanını da birbirine bağlarsak, muazzam bir taşıma koridoru açacağız. Trenler kesintisiz Avrupa'ya ulaşabilecek. Şu an Rusya hattına taşıma yapmaya başladılar fakat daha çok pahalı ürünler taşınıyor.''

 

Teknik kısmını bilmeyen kimselerin çeşitli projeler ürettiğini dile getiren Öz, ‘‘Balo projesinde TOBB'a bir sunum sunmuştum ve dernek olarak projeyi fizibıl görmediğimizi belirtmiştik.  Bu tür fizibıl olmayan projeler bizi olumsuz etkiliyor. Bu sektöre yatırım yapacak ciddi holdinglerin önünü kesiyor'' dedi.