Cumhurbaşkanı açıkladı, boş tutulan evlere vergi geliyor!
Her hafta pazar günü Türkiye Gazetesi'nde yayınlanan ve Necmi Çiçekçi tarafından hazırlanan Emlak&Trend sayfasında bu hafta, boş tutulan evlere vergi gündemi ele alındı.
En değerli yatırım aracı olarak görülen konutta fiyat artışı hız kesti. TÜİK rakamlarına göre 2022 yılı Aralık ayında konut fiyatları geçen yıla göre (2021) yüzde 79.83 oranında artış göstermişti. Ancak TÜİK’in son açıklanan konut fiyat ve satış endeksinde fiyatların durduğu görüldü. Buna göre Haziran 2023 yılında konut fiyatları, bir önceki yıla göre yüzde 14,76 artarak sınırlı seviyede kaldı. Öte yandan yine Haziran 2023’te konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 44.4 oranında düştü. Sektör temsilcileri yaşanan bu durumun bir fırsat olduğunu ifade ediyor.
“FIRSATI DEĞERLENDİRİN”
Konut yatırımının her dönem kârlı bir iş olduğunu belirten uzmanlar “Döviz, altın veya borsa gibi kaygan zeminler yatırımcı için risk teşkil etmektedir. Ancak konut veya arsa her dönem fırsat sunar. Geçen yıla göre fiyat artışları sınırlı kaldı. Bu durum ciddi bir fırsat teşkil ediyor. Orta ve uzun vadede konut her daim kazan sağlar. Vatandaşlar durumu iyi değerlendirmeli” dedi.
Konut fırsatçılarına vergi ayarı geliyor
HAYALET EVLERE NEŞTER
Yüzde 25 zam sınırına takılmak istemeyerek evini boş tutanlara kötü haber… Hükümet dünyada uygulanan boş konut vergisini Türkiye’de devreye alacak. Sektörde fiyatların artmasına neden olan fırsatçılara vergi cezası kesilecek. Sektör temsilcileri uygulama ile fahiş konut fiyatlarının düşeceğini ifade ediyor. Yalnızca İstanbul’da 500 bin boş tutulan yani ‘hayalet ev’ bulunuyor.
Fahiş kira artışlarına karşı yüzde 25 artış sınırı getiren hükümet, boş tutulan evlere de vergi artışı getirme hazırlığında. Bu kapsamda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Körfez gezisi sonrası ilk sinyali verdi. ‘Hayalet Evler’ olarak tabir edilen bu boş evler ile ilgili bir çalışma yapılacağını belirtti. Alınan bilgiye göre Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı koordinasyonunda bir düzenleme üzerine çalışılıyor. Bu kapsamda Türkiye genelinde boş tutulan evlerin bölge bölge haritası çıkarılacak, yüksek kira beklentisiyle boş tutulanların vergileri artırılacak.
KISA SÜREDE MECLİS’E GELECEK
Mal sahiplerinin yüksek vergi yerine, satış fiyatında veya kirada indirimi tercih etmesi sağlanacak. Böylece bu evlerin ikamete açılması hedeflenecek. Mal sahiplerinin yüksek vergi ödemek yerine evin satış fiyatı ya da kirasında indirime gitmesi sağlanacak. Bu şekilde arz sıkıntısı aşılmaya çalışılırken bu kapsamda Türkiye’deki boş evlerin haritası da çıkarılacak. Düzenlemenin kısa sürede tamamlanarak teklif olarak Meclis’e sunulması bekleniyor. Bu haftaki sayfamızda bu konuyu dünyadaki örnekleri ile anlatmaya çalıştık…
Kanada’da boş ev sayısı % 26 düştü
Boş evlerin, kentlerdeki barınma sorununu artırmasına karşı bazı ülkeler son dönemde çeşitli önlemler alıyor. İlk ve en önemli örnek Kanada’dan… 2017 yılında Kanada'nın British Columbia eyaletinde 'boş ev ve spekülasyon vergisi' uygulamaya konuldu. Eyaletin en büyük şehri Vancouver'da bu vergi sayesinde boş ev sayısı 2017-2020 yılları arasında yüzde 26 düştü. Söz konusu vergi evin değeri üzerinden alınıyor. Gelecek yıl Vancouver'da evini 6 aydan uzun süre boş tutanlar evlerinin değeri üzerinden eyalete yüzde 1, belediyeye ise yüzde 5 vergi ödemek zorunda kalacak. Bu 1 milyon dolarlık boş evi bulunan bir vatandaşın ek 60 bin dolar vergi ödemesi gerektiği anlamına geliyor. Söz konusu vergiyle elde edilen gelirler sosyal konut yapım bütçesine aktarılıyor.
İrlanda hükümeti de bu yıl devreye alıyor
Kanada'nın yanında konut fiyatlarının son yıllarda hızlı bir artış gösterdiği İrlanda'da da hükümet gelecek yıldan itibaren boş ev vergisini uygulamaya alacağını duyurdu. 2023 bütçe sunumunda yer alan bilgiye göre İrlanda genelinde son 1 yılda 30 günden az süre kullanılmış konutlardan konut değeri üzerinden yüzde 0.3'lük ek emlak vergisi alınacak. İrlanda hükümeti bu yolla yaklaşık 3-4 milyon Euro ek vergi geliri elde edileceğini belirterek amacın gelirleri artırmak değil ev sahiplerini evlerini kiraya vermeye teşvik etmek olduğunu açıkladı.
AVUSTRALYA
Avustralya’da da benzer uygulamalara gidiliyor. 2018 yılı itibarıyla Melbourne kentinde, altı aydan fazla bir süre bir evi boş bırakan ev sahiplerine o evin değerinin yüzde 1’i kadar yıllık vergi ödeme yükümlülüğü getirildi. Ayrıca ülke çapında da yeni bir konut alıp o evi altı ay süreyle boş bırakan yeni alıcılara en az 5.500 Avustralya Doları ceza verme yetkisi devreye sokuldu.
HOLLANDA
Hollanda’da da Amsterdam Belediyesi, altı aydan uzun bir süre evinin boş olduğunu beyan etmeyen ev sahiplerine 9.000 Euro’ya kadar ceza verilmesini öngören bir yasal düzenlemeyi tartışıyor.
İSPANYA
İspanya’da Mayıs ayında parlamento tarafından onaylanan konut yasası kapsamında barınma hakkı amacıyla alınan birçok kararın arasında; belediyelere, boş evlerin emlak vergilerini yüzde 150’ye varan oranda artırma yetkisi verilmesi de bulunuyor. Barcelona kentinde ise yerel yönetim, boş evlere karşı farklı bir taktik uyguluyor. 2016 yılında yapılan yasal düzenleme kapsamında Barcelona’daki yerel yönetim, iki yıldan fazla süre boş bırakılan bir eve, sosyal konut amacıyla kullanmak için geçici olarak el koyabiliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan “ceza uygulayacağız” dedi
Yüksek kiralarla ilgili nasıl bir çözüm bulunacağını ve boş duran evlerden vergi alınıp alınmayacağına ilişkin kısa bir açıklama yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan "Şimdi Bakanlığımızın konuyla ilgili çalışması var. Bu çalışmayla da bunların üzerine gideceğiz. Yani bunların yanına bu kar kalmayacak. Fahiş kira artışını ve konut fiyatlarını durdurmak için gerekirse ceza uygulamasına da gideceğiz. Vatandaşlarımızı açgözlü bir avuç azınlığın kar hırsına kurban edemeyiz. Vatandaşımızın alım gücünü düşürmemek, enflasyona ezdirmemek için yaptığımız zamlara göz diken ev sahipleri bunun bedelini ödemek zorunda kalacak. Hangi konuda olursa olsun fahiş fiyat artışlarına giden, piyasanın dengesini bozan yaptığı davranışın cezasını çekecektir."
En fazla konut stoku Malta ve Japonya’da
Dünyanın birçok ülkesinde boş kalan evlerden vergi alınıyor. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) 2022 yılında ‘boş evler’ konusunda hazırladığı kapsamlı bir rapor bulunuyor. Buna göre konut stoku içinde boş ev oranı en fazla olan ülkelerinde başında sırasıyla Malta, Japonya, Kıbrıs, Macaristan, ABD, Finlandiya, Şili, Slovenya, Slovakya, Avustralya, İrlanda ve Kanada sayılıyor. Malta, Japonya, Kıbrıs ve Macaristan’da boş evlerin mevcut konut stoğu içindeki payı, yüzde 12’nin üstünde. Bu oran ABD’de ise yaklaşık yüzde 11. Bu, ülkede yaklaşık 16 milyon konutun boş olduğu anlamına geliyor. OECD’ye göre boş konut oranının en düşük olduğu ülkeler arasında ise İzlanda, İsviçre ve İngiltere var. Bu ülkelerde boş konut oranı yüzde 3’ün altında.
“Vergi uygulamasıyla fırsatçılık son bulur”
İstanbul'daki emlakçılar, hayalet evlere çokça denk geldiklerini dile getirerek, “'Zam sınırı var, niye kiralayayım' diyenler var. Evlerini boş tutup, belki ilerleyen aşamada piyasanın yükseleceğini öngördükleri için hareket edenlerin de sayısı yüksek. Kiracıyı çıkaramayacağım için boş kalsın daha iyi, diye düşünenler evlerini kiraya vermiyorlar. Elinde birden fazla evi bulunanlar da bekliyor. Yabancı vatandaşlar da yılda 1-2 ay kullanıyor, geriye kalan aylarda ev boş duruyor. Bir tarafta konut arayan binlerce insan, bir tarafta ise binlerce hayalet konut" değerlendirmesini yapıyor. Tüketici Dernekleri ise yaptıkları açıklamada “Boş duran evlerden yüksek vergi alınmalı. Devlet bunu tespit ederek, gerekli yaptırımları uygulayabilir. Örneğin, 1 yıldan fazla kiraya verilmeyen evin emlak vergisi 5 katına çıkarılabilir. Böylece caydırıcılık da sağlanabilir.
500 BİN EV BOŞ TUTULUYOR
Yapılan araştırmalara göre İstanbul’da yüzde 25 zam sınırına takılmak istemeyerek bilinçli şekilde boş tutulan evlerin sayısı 100 bin civarında. Diğer nedenlerle birlikte bu sayısı 500 bini buluyor.
Tiny house’lara talep bir yılda % 80 arttı
Doğa ile iç içe olmak ve deprem riskini en aza indirmek isteyenlerin ilk tercihi Tiny House evler oluyor. Ayrıca büyükşehirlerdeki konut fiyatlarının da artması bu alana olan ilgiyi artırıyor. Durum böyle olunca birçok şirket bu alana yatırım yapıyor. Tiny House projesi geliştiren müteahhitler, bu tür yapılara son 2 yıldır talebin arttığını belirterek “Tiny house’lar, son dönemde konut fiyatlarının yükselmesiyle birlikte yatırımcıların gözdesi oldu ve talepler geçen seneden bu yana yüzde 75 ila yüzde 80 arttı. Çünkü bu evler, uygun fiyatlı olmasının yanı sıra arsaları da diğerlerine kıyasla daha hızlı değerleniyor. Tekerlekli ve çelik konstrüksiyonlu materyallerle yapıldığından depreme dayanıklı yapısıyla da öne çıkıyor. Kullanıcılara hem güvenli yaşam alanı fırsatı sunuyor hem de doğayla iç içe olmalarını mümkün kılıyor” dedi.
Ev sahiplenme oranında düşüş yaşanıyor
Konut sektöründe satışlar frene bastı. Yapılan araştırmalara göre 2023 yılı Ocak- Haziran ayları arasında, konut satın alınabilirlik endeksi 65,2 seviyesinden 46 puan seviyesine gerileyerek yüzde 29 azalma eğilimi gösterdi. 2023 Haziran ayı ile bir önceki yılın aynı ayı karşılaştırıldığında ise, 2022 Haziran ayında 51,2 puan olarak kaydedilen konut satın alınabilirlik endeksinden yüzde 10 düşüş oldu. Öte yandan Türkiye genelinde konut satış fiyatları bir önceki aya göre yüzde 2, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 110 artarken, ortalama 2 Milyon 539 Bin 680 TL seviyesine ulaştı.
Sıcak yaz günlerinde klimalara dikkat
Geçen hafta itibariyle Türkiye’de mevsim normallerinin üzerine çıkan sıcaklıklar uzmanları harekete geçirdi. Meteoroloji yetkilileri gün içerisinde zorunlu olmadıkça dışarı çıkılmaması gerektiği konusunda uyarı yaparken; doğru klima kullanımına da dikkat çekildi.
Yapılması gerekenler
1-Klima nedeniyle oluşan sıcaklık değişimi sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Bu nedenle klimaların soğutucu mod yerine nem alma (damlacık) modunda kullanılmasını öneriliyor. Buna ek olarak fan hızının; en düşük kademe olan 1. kademede olması, klimadan üflenen havaya direkt maruz kalınmaması açısından büyük önem taşıyor.
2-Ayrıca uzmanlara göre kullanıcılar kapalı ortamlara girdiğinde öncelikle vücut ısısının düşmesini beklemeli ve sonrasında klimayı açmalı. Kullanıcının vücut ısısı ideal derecede olsa bile düşük sıcaklıkta çalıştırılan bir klima hastalıklara neden olabiliyor. Bu nedenle klimayı ideal sıcaklıkta çalıştırmaya özen göstermek gerekiyor. 22°C yaz aylarında klimalar için ideal sıcaklık derecesi olarak gösteriliyor.
3-Uzmanların soğuk havaya direkt olarak maruz kalınmamasına yönelik önerileri; havayı iç mekana eşit dağıtma özelliğine sahip klimaların seçilmesinin önemine işaret ediyor.
4-Öte yandan alana uygun klima seçimi de klimaların verimli kullanımında önemli. Odadan daha büyük kapasiteli bir klima istenilen sıcaklığa çok çabuk gelerek cihazı dur-başlat noktasında daha fazla tutar ve fazla enerji tüketimine neden olur.
- Etiketler:
Yorum Yaz