Fatih Sultan Mehmet’in ünlü vakfiyesinde ne yazıyor?
Ayasofya Camii Vakfiyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na bağlı kurum olan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünde korunmaya ve sergilenmeye devam ediyor
Vakfiyeler arasında gerek şekil ve gerekse içerik olarak oldukça önemli bir örneği teşkil eden Ayasofya Camii Vakfiyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı kurum olan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünde korunmaya ve sergilenmeye devam ediyor.
Fetihten on yıl sonra yazılan 65 metre 30 santimetre uzunluğunda ve dili Arapça olan vakfiyenin başka nüshası bulunmazken, İstanbul'daki Türk-İslam Eserleri Müzesi ile Vakıflar Genel Müdürlüğünde kitap biçiminde farklı iki versiyonu mevcut olduğu biliniyor.
Dini, eğitim ve sosyal hayata yönelik çalışmalar vakfiyenin içerisinde yer alıyor
Vakfiye kapsamında toplam iki bin beş yüz sekiz adet dükkân ile değişik sayıdaki, hücre, menzil, mahzen vb. yerlere ait gelirler vakfedildi.
Ayrıca; Fatih Camii, Ayasofya Camii, Zeyrek Camii, Eski İmaret Camii, Dar'ül Feth Camii, Şeyh Vefa-Zade Camii başta olmak üzere Dar'ül şifa, Medrese, İmaret-i Amire Mutfağı gibi 12 farklı dinî, eğitim ve sosyal müesseseye ait hizmetler ile harcamaları yer alıyor.
Fatih Camii için bir hatip, iki imam, on iki müezzin, on hafız, yirmi cüz okuyan, on salâvat-ı şerife getiren, her gün 3 bin beş yüz defa kelime-i tevhid çeken yirmi kişi, altı kayyım gibi dini vecibelerin yerine getirilmesini sağlayacak kişilerin yanında kandilleri yakmak için dört, tuvalet bakımı için ise iki kişi görevlendirildiği ifade ediliyor.
Ayrıca camii için gerekli olan lamba yağı ve kandil ipliği gibi değişik türdeki harcamalara ait giderler de vakfiyede sıralanıyor.
Her ne kadar sayıları değişse de Ayasofya Camii başta olmak üzere yukarıda belirtilen diğer camilerin her biri için dinî görevli, temizlik ve idari işler gibi gider kalemlerini içeren ayrıntılı bilgiler bulunuyor.
Vakfiye öğrenciler, çalışanlar ve hastalar için gerekli düzenlemeleri içeriyor
İbadethanelerin yanında önemli eğitim merkezlerinden olan Medreselere de vakfiye içeriğinde yer verilerek, bir müderris, bir asistan, on beş talebenin yanında kapıcı, hizmetçi, farraş gibi görevlilerin yer aldığı Medrese ile ilgili görev ve giderleri de vakfiyede yer veriliyor.
Günümüzdeki hastanelere benzetilebilecek olan Dar'ül şifa'da bir tabip, bir cerrah, bir eczacı, bir ecza depocusu, bir göz tabibi, bir harç alım-satıcısı, kapıcı ve duvarlara yazılan yazıları silmekle görevli kişiler gibi idari hizmetlilerin yanında gıda, ilaç ve şurup harcamalarını içeren gider kalemlerine dair veriler vakfiyede geniş yer tutuyor.
Çalışanlar, talebeler ve kimsesizler için yemek hizmeti veren İmaret-i Amire Mutfağı için, 2 müd un, 240 okka koyun eti, 6 kilo pirinç, yarım kilo nohut gibi yemek yapımında kullanılan malzemelerin giderleri ile Ramazan geceleri, Cuma ve Bayram günleri için 42 okka saf bal ve 62 okka zağferan hazırlandığını vakfiyede yer alan diğer bilgiler olarak yer alıyor.
Vakfiye, vakfın idaresinde görevli kişilerin altı ayda bir şahitler huzurunda toplanıp, vakfiye şartlarına göre görevlerin ifası, eksiklik ve hataların dile getirilip önleyici tedbir ve yaptırımların alınmasını ifade etmekle birlikte ayrıca vakfı eksiltmek, bozmak, değiştirmek için uğraşanların Allah'ın meleklerin ve insanların lanetiyle ebediyen cehennemde kalmasını belirten beddua ile son buluyor.
Csb.gov.tr
Yorum Yaz