İnşaat sektörü sorunların çözümü için destek bekliyor!
Türkiye Gazetesi'nde her pazar günü Necmi Çiçekçi tarafından hazırlanan Emlak&Trend sayfasında bu hafta inşaat sektörünü yaşadığı sorunlar ve beklenen destekler ele alındı.
Bugün 260 alt meslek kolunu destekleyen inşaat sektörü bir takım sorunlar yaşıyor. Bunların başında yabancıya konut satışında yaşanan sıkıntılar gelirken, girdi maliyetlerindeki artış, bankaların konut kredisi verirken ellerini sıkı tutmaları sektörün büyümesinin önündeki engeller olarak sıralanıyor.
Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörü inşaat, destek bekliyor. Bugün 260 alt sektöre dokunan, milyonlarca kişiye istihdam sağlayan, yeni arzlar ile çarpık kentleşmenin önüne geçen inşaat sektöründe bazı sorunlar yaşanıyor. Bu sorunların başında ‘yabancıya konut satışındaki engeller’ geliyor. Bugün dünyanın birçok ülkesi yabancı konut alıcılarına çeşitli imkân ve destekler sağlıyor. Ancak Türkiye’de bu yatırımcılara tabir-i caizse düşman gözüyle bakılıyor. Hâlbuki ülke ekonomisine katkı sağlayan, Türkiye'den ev alarak yaşamını burada sürdüren ve kazancını ülkemizde harcayan birçok yabancı ekonomiye ciddi anlamda katkı sağlıyor. Muhalefetin söylemleri de bu yangını körüklüyor. Öyle ki ülkemize 400 bin dolar yatırım yaparak vatandaşlık alan ve gelir seviyesi yüksek olan “nitelikli yatırımcı” mülteciler ile bir tutuluyor. Tüm bu yaşananlar uluslararası basında Türkiye’yi “yabancı düşmanı” pozisyonuna sürüklüyor.
YATIRIMA TAŞ KONULUYOR
Son dönemde tapu kadastro tarafında da bazı sorunlar baş gösteriyor. Yabancı kişilerin taraf oldukları tüm gayrimenkul satış işlemlerinde ‘Değerleme Raporu’ almak zorunlu… Yani Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancıların bu minvalde edineceği gayrimenkullerin piyasa değerinin lisanslı gayrimenkul değerleme firmalarından alınacak değerleme raporu ile belirlenmiş olması gerekiyor. Ancak tapu kadastro yabancıya konut satışında ayak sürüyor. Adeta yabancı yatırımcıya konut satışına taş konuluyor. Üstelik satış süreci, 3 kez reddedilmesinin ardından iptal oluyor. Bu haftaki sayfamızda başta yabancıya satış olmak üzere sektörün sorunlarını dile getirmek istedik…
DİĞER ÜLKELERDE DESTEK VERİLİYOR
Muhalefet son yıllarda yabancı yatırımcıları hedefine koymuş durumda. Türkiye’den konut alarak vatandaşlık hakkı kazanan kişilere karşı olumsuz bir tavır sergileniyor. Hatta yabancıya konut satışının yasaklanması yönünde bir algı operasyonu yürütülüyor. Hâlbuki dünyada işler tam tersine işliyor. Dubai, İspanya, Portekiz Amerika gibi ülkeler yabancı yatırımcı konut alıcılarına çeşitli desteklerde bulunuyor. Bu ülkelerdeki bankalar dahi, yabancı konut alıcılarına uygun faiz oranları ve uzun vadeler ile kredi sağlıyor. Global dünyada yerleşim ve vatandaşlık edinme imkanı insanların en doğal hakkı iken, Türkiye’de bu durum bazı çevrelerin eleştiri oklarına maruz kalıyor. Oysaki inşaat sektörü 260 alt meslek koluna destek sağlıyor. Çoğu firma projelerinde yerli ürün kullanıyor. Kısacası mülkü kim alırsa alsın yatırım ve ticaret Türkiye’de kalıyor.
47.7 MİLYAR DOLAR YATIRIM YAPILDI
2022'de yabancılara konut satışı, 67 bin 490 adetle rekor kırdı. İlk sırada 16 bin 312 adetle Rusya vatandaşları yer aldı. 2013-2023 döneminde Türkiye'ye 128,9 milyar dolarlık doğrudan yabancı sermaye girişi olurken bu rakamın 47,7 milyar dolarla yüzde 37'lik bölümünü gayrimenkul alımları oluşturdu. Yalnızca konut sektörüne değil, Türkiye’ye yerleşerek sosyal harcama yapan yabancı konut alıcıları dişe dokunur düzeyde yatırım yaptı.
DOĞRUDAN YATIRIMI OLUMSUZ ETKİLİYOR
Son 2 yıldır sosyal medya ve bazı yayın organları aracılığıyla yabancı konut alıcılarına adeta operasyon çekildi. Türkiye’ye yatırım yapacak olan kişiler hedefe konuldu. Bu durum yabancı basında geniş yer buldu. Amerika’dan Almanya’ya, Körfez’den Uzakdoğu’ya kadar birçok ülkenin basın yayın mecralarında Türkiye’nin yabancı konut alıcısını istemediği yorumları yer alıyor. Bu da yalnızca konut yatırımı yapacaklar için değil, Türkiye’ye doğrudan yatırım yapacak olan iş çevrelerini de etkiliyor. Dolayısıyla birçok yabancı sırf bu nedenle yatırımlarını başka ülkelere kaydırıyor.
EKSPERTİZ KONUSU ACİLEN DÜZELMELİ
Gayrimenkul sektörün en büyük oyuncularından birinin yöneticisi durumu gazetemize şöyle özetliyor: “En büyük problem sosyal medyadaki kara propaganda. Türkiye dışarıdan bakıldığında yabancının her türlüsüne karşı bir ülke izlenimi veriyor. Muhalefetin söylemleri de yabancı basında geniş yer buluyor. İnsanlar Türkiye’ye yatırım yaparken çekiniyorlar. Öte yandan yabancı yatırımcıların konut edinirken danışmak zorunda oldukları değerleme şirketi GABİM’de sorunlar var. Birçok yatırımcı eli boş dönüyor. Sudan sebeplerle satışlar iptal ediliyor. Bu nedenle tüm yatırımlar başka ülkelere kayıyor.”
SEKTÖR İÇİN ÖZEL BAKANLIK TALEBİ
Bugün sektörde irili ufaklı binlerce inşaat şirketi yer alıyor. Ancak sermayesi yeterli olmayan ve yatırımının arkasında duramayan müteahhitlik firmaları da var. Bu nedenle sektör ciddi anlamda zan altında kalıyor. Mesleği müteahhitlik olmayan birçok kişi veya şirket bu alana yatırım yapıyor. Ve denetimler yetersiz kalıyor. Sektör temsilciler tam bu noktada inşaat sektörünün yeni bir bakanlık ile desteklenmesi gerektiğini belirtiyor. Bu bakanlığın tüm yatırımcıları en ince ayrıntısına kadar incelemesi ve sektörün denetiminden sorumlu olması gerektiği belirtiliyor.
PROJE GELİŞTİRMEK KAHRAMANLIK OLDU
Sektörün bir diğer sorunu ise girdi maliyetleri… Türkiye İstatistik Kurumu merakla beklenen haziran ayına ilişkin inşaat maliyet endeksi verilerini açıkladı. Açıklanan resmi rakamlara göre, söz konusu endeks haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 4,43, yıllık yüzde 49,32 yükseliş gösterdi. Bu rakam kayıtlara ocak ayından bu yana en yüksek artış olarak geçti. Kısacası müteahhitlerin üretim maliyetleri zirveyi gördü. Ancak kamuoyunda inşaat şirketlerinin büyük kârlar elde ettiği ve konut fiyatlarını yükselttiği algısı oluşturuldu. Sektör temsilcileri ise bugün konut projesine girmenin adeta kahramanlık olduğunu söylüyor.
TÜM BANKALAR KREDİ MUSLUKLARINI AÇMALI
Konut sektöründeki satışların önemli bir kısmı kredi ile yapılıyor. Ancak birçok banka bugün kredi musluklarını kapatmış durumda. Kredi alan kişinin siciline bakmaksızın ret cevabı veriliyor. Bu da satışları olumsuz etkiliyor. Aynı zamanda bankalar proje geliştiren müteahhitlere yatırım kredisi konusunda eli sıkı davranıyor. Deprem gerçeği olan ülkemizde yeni projelerin geliştirilmesi her şeyden önce can güvenliğimiz adına önem taşıyor. Dolayısıyla müteahhitlere verilecek olan destek, ülkeye verilen destek ile aynı anlama geliyor.
Konut yatırımı Türkiye’nin her yerinde kazandırıyor
Büyükşehirlerdeki yüksek konut fiyatları vatandaşları çevre illere yönlendiriyor. Bir dönem Tekirdağ, Kocaeli, Sakarya gibi illerden ev almak kârlı bir yatırım sayılmazken, şimdilerde büyükşehirler dışında yapılan konut yatırımları bile kazandırıyor. Örneğin; Kocaeli'nde ortalama konut metrekare fiyatları son 3 yılda yüzde 565,2 artarak 14 bin 785 TL olurken, yatırımın geri dönüş süresi 16 yıl olarak hesaplanıyor. Aynı şekilde İzmir'den Muğla gibi illere göç hareketi de bu şehirlerdeki gayrimenkul değerlerini etkiliyor. Muğla'daki konut fiyatlarının 3 yılda yüzde 712.9 yükselişle metrekare 29 bin 539 TL'ye ulaştığı görülürken, geri dönüş süresi 21 yıl olarak ölçülüyor. Yatırımcılar da bu koşulları kirayla gelir etmek üzere avantaja çeviriyor.
EN ÇOK TÜRKİYE’DE ARTTI
Yatırımını konut sektörüne yapanlar ciddi anlamda kazanç elde etti. İngiltere merkezli emlak danışmanlık firması Knight Frank, dünyada yükselen ev fiyatlarını ortaya koyan Global Konut Fiyat Endeksi'ni yayımladı. 2023 yılının ilk çeyreğine dair verilerin yer aldığı rapora göre, Türkiye dünyada konut fiyatlarının en çok arttığı ülke oldu. Türkiye'de konut fiyatlarının 12 aylık yükselişi yüzde 132,8 olarak kayıtlara geçerken, ilk çeyrekteki artış yüzde 22,2 oldu. 56 konut piyasasının değerlendirildiği rapora göre yılın ilk çeyreğinde 23 ülkede konut fiyatları düştü.
Gayrimenkulde hisseli yatırım dönemi
Son yıllarda döviz ve altından daha fazla kazandıran konut yatırımı, geleceği düşünenleri için en iyi argüman oldu. Ancak fiyatların hızla yükselmesi bu alana yatırım yapacak olanları alternatiflere yöneltti. Sektör uzmanları son 1 yılda arsa ve konut yatırımlarında hisseli dönemin başladığını belirtti. Örneğin bir arsa veya evi birden fazla kişi birleşerek yatırım amaçlı satın aldığı ifade edildi. Sektör temsilcileri bu yolla yatırım yapanların sayısındaki artışa dikkat çekerken, hisseli arsa veya ev alımında tapu detaylarının iyi incelenmesi ve eşit bölüştürülmesi konuda vatandaşlara uyarılarda bulunuyor.
Site yönetimlerine standartlar geliyor
Son yıllarda aidat artışları neredeyse kira artışları kadar gündemde. Bazı sitelerdeki aidatlar kiralarla yarışıyor. Aidatlarda fahiş artışların önüne geçmek için yeni bir düzenleme hazırlığı yapılıyor. Edinilen bilgilere göre, site ve apartman yönetimiyle ilgili hazırlanan düzenlemede sona gelindi. Yasa için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği, Adalet ve İçişleri Bakanlıkları birlikte çalışıyor. Meclis'e sunulmaya hazırlanan düzenlemeye göre, herkes site yönetemeyecek. Sadece sertifika almış tesis yönetim şirketleri bu işi yapacak. Sektörün meslek tanımı yapılacak, standartlar getirilecek.
Özel konut poliçesi yaptırmayı unutmayın
Zorunlu Deprem Sigortası’nda (DASK) tazminat oranları oldukça düşük kaldı. Son yapılan düzenleme ile; konutların alacağı hasar durumunda en fazla 640 bin lira ödeme yapılabiliyor. Bu rakamlar günümüz şartlarında yeterli değil. Ancak birçok kişi DASK poliçesine destek olarak özel konut poliçelerine yöneliyor. Sadece deprem değil, yangın, sel ve buna benze afetlerden oluşacak tüm hasarları karşılayan bu konut poliçeleri son dönemde oldukça revaçta… Sektör temsilcileri ise küçük çaplı bütçeler ile DASK’ın devamında özel konut poliçesi yaptırmanın doğru olduğunu belirtiyor.
Konut kiralarında artış sürüyor
Kira fiyatları artışını sürdürüyor. Özel bir şirketin yaptığı araştırmaya göre; İstanbul genelinde konutların ortalama kira rakamları 2023 yılı içerisinde Ocak ayında aylık 12.500 TL iken Haziran ayı itibariyle bu tutar 17.500 TL seviyesine ulaştı. Konutlar bina yaşlarına göre ayrıştırıldığında 0-5 yaş aralığındaki daireler ocak ayı içerisinde aylık 15 bin TL iken haziran ayında ortalama 21.000 TL rakamlarına ulaştı. Dairenin bulunduğu konum, site özellikleri, manzara durumlarına göre kira rakamları 21 bin TL’nin çok üzerine de çıkıyor. Ayrıca binanın yaşı, yer aldığı kat ve merkezi konumlardan uzaklığına göre 12 bin TL rakamının altına da inebiliyor.
- Etiketler:
Yorum Yaz