İstanbul'da kayıt dışı gayrimenkul zirve yaptı!
Sektör temsilcileri Körfez ülkelerinden gelen yoğun talebin kayıt dışı gayrimenkulü tetiklediğini söyledi.
İstanbul, E-5 karayolunda Zincirlikuyu'dan Beylikdu¨zu¨ yönu¨ne doğru yol aldığınızda, gittikçe sıklaşan Arapça ilanlar ister istemez göze çarpıyor. Üstelik ilanların çoğunda Tu¨rkçe ya da İngilizce tek bir açıklama dahi bulunmuyor. İlanların kimi hedeflediği açık: Kuzey Afrika ve Ortadoğu'daki 22 Arap u¨lkesinden akın akın İstanbul'a gelen ve mu¨lk sahibi olmak isteyen Araplar. Elbette inşaat ve gayrimenkul sektöru¨ de bu ilginin farkında. 448 milyon nüfuslu, 3,2 trilyon dolarlık ekonomiye sahip olan Arap du¨nyasının, İstanbul'da dikey ve yatay olmak u¨zere birçok sektöru¨ harekete geçirecek bir ekonomik gu¨cu¨ bulunuyor. Bir diğer ifadeyle, pasta çok bu¨yu¨k; fakat bu pastadan kimlerin ne kadar pay aldığı ise belirsizliğini koruyor. Tu¨rk inşaat ve gayrimenkul sektöru¨, İstanbul'un gu¨zelliğinden bu¨yu¨lenen Araplardan aldığı payı artırabilecek mi? Konuyla ilgili göru¨şlerine başvurduğumuz gayrimenkul sektöru¨ temsilcileri, yapılan yanlışları anlatıyor ve ne yapılması gerektiğini bir bir sıralıyor.
‘PETROL ZENGİNİ ARAPLAR'KALIBI YIKILIYOR
“15 sene önce zengin Arap gelir, Boğaz'da ev bakardı. Şimdi öyle değil. Zengini de geliyor, orta tabaka dediğimiz Araplar da” göru¨şu¨ İstanbul Emlak Komisyoncuları Esnaf Odası Başkanı Nizameddin Aşa'ya ait. Yoksa yıllar içerisinde yerleşmiş “Petrol zengini Araplar” kalıbı yavaş yavaş yıkılıyor mu? Nitekim Arapların tercihinin sadece Boğaz, Sarıyer ve çevresinden ibaret olmadığı göru¨lu¨yor. Aşa'nın verdiği bilgilere göre Beylikdu¨zu¨, Esenyurt, Başakşehir ve Fatih bölgeleri son yıllarda Arapların gözde semtleri arasında yer alıyor. “Özelikle Fatih ilçesinde Araplara ev satmak mu¨thiş bir sektör haline gelmiş durumda” diye konuşuyor Aşa.
TÜRKLERDEN DAHA YÜKSEK FİYAT VERİYORLAR
Peki nasıl bir sektörden bahsediliyor? Aşa, sorumuza hararetli bir tavırla cevap veriyor: “Araplar gelip bir ev satın alıyor, içini dayıyor döşu¨yor. Kendisi bir ay kalıp, burada bir danışmana teslim ediyor. Onlar da 9-10 aylığına eşyalarıyla kiraya veriyor. Ev alıp bundan gelir elde etmek isteyen bir Arap profili ortaya çıktı.” Elbette para dolaşımının bu denli yoğun olduğu kayıt dışı sektörde sadece Araplar ticaret peşinde koşmuyor. Birçok inşaat projesinin iki farklı fiyat uyguladığını söylu¨yor Aşa: “Araplara Tu¨rklerden daha yu¨ksek fiyat veriliyor. Tamamen bizim dışımızda oluşan bir sektör var. Acenteler ortaya çıktı. Arap piyasasının emlakçılara şu anda pek bir faydası yok.” Verilen bilgilere göre çoğunluğu Arapça bilen aracılar, seyahat acentesi adı altında şirket kurup, daire başı en az 10 bin dolar komisyon talep ediyorlar. Elbette bu rakam bu¨yu¨k satışlarda 50 ila 100 bin dolara kadar yu¨kselebiliyor.
‘YOLUNACAK TAVUK' GÖZÜYLE BAKILIYOR
Lu¨bnan doğumlu Sarah Dağıstanlı, Ortadoğu ve Kuzey Afrikalı yatırımcılar için 10 senedir danışmanlık, iki senedir de satış platformu olarak faaliyet gösteren Alaqaree.com'un Arap u¨lkeleri İş Geliştirme Koordinatöru¨. Dağıstanlı, tahmin edileceği u¨zere sektöre hem Arap, hem de Tu¨rk perspektifinden bakabiliyor. Kendisinin verdiği bilgilere göre, inşaat ve gayrimenkul sektörlerinde Arap yatırımcıya adeta “yolunacak tavuk” gözu¨yle bakılıyor. “Tu¨rklerin, Araplara onlarla sadece paraları olduğu için konuştuklarını hissettirmemeleri gerekiyor. Alıcının Arap olması fiyatın iki katına çıkacağı anlamına gelmiyor. Tu¨rkler bu algıyı bir tu¨rlu¨ kıramadı” diyor Dağıstanlı.
2+1 EVYARIM MİLYON DOLARA SATILDI
Peki sıklıkla söylendiği gibi, Arap du¨nyasının İstanbul gayrimenkulu¨ne muazzam ilgisi nasıl bir potansiyel barındırıyor? Dağıstanlı, cevaplıyor: “Tu¨rkiye'de satın almalarla ilgili bu¨tçeniz nedir diye sorduğumuzda, çoğu ‘Bu¨tçemiz açık' cevabını veriyor. Bu, dehşet bir şey. Bunu söyleyenler Libyalılar ve Cezayirliler, Suudi Arabistanlılar ve Kuveytliler.” Beyrut'ta 2+1, orta yaşlı bir evin yarım milyon dolara satıldığını söyleyen Dağıstanlı, Arapların politik istikrarı du¨şu¨k, çatışma ortamının su¨regeldiği u¨lkelerde el yakan fiyatlara ev satın almak istemediklerini söylu¨yor: “Bu rakama İstanbul'da istedikleri semtte istedikleri gibi yaşayacakları evleri satın alabiliyorlar. Arapların Tu¨rkiye yatırımı şu anda istenilen seviyede değil, buzdağının sadece göru¨nen yu¨zu¨ bu. Ortadoğu stabilize olmadığı mu¨ddetçe İstanbul'a gelmeye devam edecekler.”
MÜTEKABİLİYET YASASI ARAPLARI CEZBETTİ
Arap Baharı'ndan başlayan su¨reçle beraber Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da oluk oluk akan kan, Suriye'deki iç savaşla doruk noktasına ulaşmış durumda. Dolayısıyla mevcut konjonktür nedeniyle, bölgede politik istikrardan bahsetmek çok gu¨ç. Bu kanlı tablo, Arapların İstanbul'a ilgisini artırıyor olabilir. Altın Emlak Genel Mu¨du¨ru¨ Hakan Erilkun, tam bu dönemde yu¨ru¨rlu¨ğe giren Mu¨tekabiliyet Yasası'nın Arapları cezbettiğini söylu¨yor ve devam ediyor: “Öyle ki, u¨lkemizdeki toplam satışlar içinde yaklaşık yu¨zde 15'e varan yabancıya satışın yu¨zde 23–25'ini Araplar oluşturuyor. Önu¨mu¨zdeki iki yıl içinde bu oranın yu¨zde 40 artarak total yabancı satışının yu¨zde 35'ini oluşturacağını öngöru¨yoruz.” Erilkun'a göre, toplumsal ve siyasi kaoslarla sıkışan Arap sermayesinin akabileceği en gu¨venli liman Tu¨rkiye'de gayrimenkul. “Bu alanın kalbi de Tu¨rkiye nu¨fusunun yu¨zde 20'sini barındıran İstanbul” diyor Erilkun.
YÜZDE 1.7'LİK PAY ARAPLARIN
RE/MAX Tu¨rkiye Pazarlama Direktöru¨ Gökhan Karahan'ın verdiği bilgilere göre, Tu¨rkiye'de yılda iki milyonun u¨zerinde tapu işlemi gerçekleşiyor. Bu rakam konut, ticari gayrimenkuller ve arsaları kapsıyor. Bunun 1 milyon 200 binini ise konut satışları oluşturuyor. Bu bu¨yu¨k rakam içinde yabancılara yapılan konut satışı 2015 yılında 2 bin civarında gerçekleşecek gibi göru¨nu¨yor. Bir diğer ifadeyle, toplam konut satışları içerisinde yabancıların payı yalnızca yu¨zde 1,7. Araplar ise bu rakamın yarıya yakınını gerçekleştiriyor.
FARKLI SEMTLERDEN ALIM YAPIYORLAR
Karahan, önu¨mu¨zdeki yılda ise yabancıya satışlarda yu¨zde 20 artış olacağını öngöru¨yor. “Araplar denildiği zaman daha ziyade Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşları akla geliyor. Oysa 2015'te u¨lkemizde yapılan konut satışlarında Iraklılar, Arap u¨lkeleri içinde açık ara farkla en bu¨yu¨k paya sahipler” diye konuşuyor Karahan. Araplar denildiği zaman birlikte hareket eden, homojen bir grubun du¨şu¨nu¨lmemesi gerektiğinin altı çiziliyor. Karahan'ın verdiği bilgiye göre, Körfez u¨lkeleri vatandaşlarının bir bölu¨mu¨ işadamlarından oluşuyor; havaalanına yakın semtleri tercih ediyorlar. Fakat Iraklılar ise, Tu¨rkiye'yle olan iş ve aile bağlantılarının gerektirdiği şekilde farklı semtlerde alım yapıyorlar.
YABANCILARA KONUT SATIŞINDAN 5 MİLYARLIK DOLARLIK GİRDİ
Öyle göru¨lu¨yor ki İstanbul gayrimenkulu¨, alışılageldiğin aksine sadece Körfez Sermayesi değil, Kuzey Afrika ve Ortadoğulu Arapların da gözdesi haline gelmiş durumda. İstanbul'a ilgi gösteren Arapları sosyoekonomik olarak tek bir ku¨mede incelemek çok da gerçekçi olmayabilir. Arapları hedefleyen gayrimenkul piyasasının, kayıt dışı bir şekilde ilerlediği, kendi içerisinde sektörleştiği göru¨lu¨yor. Üstelik sektör, ne kadar pay aldıkları belli olmayan aracıların tahakku¨mu¨nde ilerliyor. 2015 projeksiyonlarına göre, yabancılara konut satışı 5 milyar dolarlık girdi sağlayabilir; Körfez Sermayesi ise bu rakamın 1,5-2 milyar dolarını elinde tutuyor.
(Bloomberg Businessweek Türkiye)
- Etiketler:
- Arap yatırımcı
- körfez ülkeleri
Yorum Yaz