İzmit Körfezi Geçişi ve Gebze-İzmir Otoyol Projesi bir türlü geçilemiyor!

Ben uzun süredir büyük projelerin ihalelerinin iyi yapılmadığının altını çiziyor, kredi bulunamadığına vurgu yapıyorum. Verdiğim en somut örnek ise İzmit Körfez Geçişi ve Gebze-İzmir Otoyol Projesi. Bu projenin yaşadığı öz sermaye ve kredi meselesini defalarca yazdım. Ulaştırma Bakanlığı elinden gelen tüm desteği bu ihaleyi kazanan işadamları için seferber etti. Hatta bu ihaleye girip kazanamayanlar, "Bu şekilde desteklenip şartnamede olmayan değişikliklerin yapılacağı söylenseydi, biz daha iyi teklif verirdik" yaklaşımı sergilediler. Kısacası gelişmelerden rahatsızlıklarını bu şekilde ifade ediyorlar.

 

Makyol, Nurol, Özaltın, Astaldi, Göçay ve Yüksel konsorsiyumu ihaleyi kazanınca ortak olarak Otoyol Yatırım ve İşletme AŞ'yi kurup CEO olarak da Yavuz Batum'u görevlendirmiş. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nü yapan Japon IHI ile de asma köprü işini kredisiyle birlikte çözmüş görünüyorlar.

 

Şimdi Yavuz Batum'un bir yıl önceki maliyet hesaplarına bakalım: "KDV 1 milyar doları bulacak. Kamulaştırmaya katkımız 400 milyon lira olacak. Müşavir firmaya 250 milyon lira ödeyeceğiz. Ayrıca kredilerin faizleri var. Toplam 9.5 milyar dolarlık maliyetin çıkması söz konusu." KDV gibi unsurların da maliyete olan katkısını temizleyin ve işletme süresinden düşün. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'ın "Avrupa'da şu anda bundan büyük yürüyen proje yok" sözlerini de bir kenarda tutun. Ve 2011 'den Eylül 2012'ye gelin.

 

Haber şu; "Proje hakkında bilgi veren yetkililer, 2.7 milyar dolarlık toplam finansman ihtiyacı ortaya çıktığını, bunun yarısının öz kaynak konularak karşılanıp, geriye kalan 1 milyar 350 milyar dolarlık yarı finansmanın ise 8 Türk bankasından sağlanmasının kesinleştiğini söylediler."

 

Ziraat Bankası, Halk Bankası, Vakıfbank, İş Bankası , Garanti Bankası, Akbank, Yapı ve Kredi Bankası ile Finansbank gibi ülkemizin en büyük 8 bankası bu projeye destek verecek. Yani benim yazdığım üzere dışarıdan kredi yok. Hükümet desteğiyle içerden bulunan rakam da aslında projenin tamamı için gerekli olan öz sermaye kadar bile değil. Oğuz Çarmıklı da bir yıl önce bir gazeteci arkadaşımıza öz kaynak oranına dikkat çekerek, "Yüzde 30 öz kaynak kullanacağız" demiş.

 

 

Madem büyük projeye kredi bulunamamış, o zaman ihale detayları üzerinde küçük oynamalar yaparak finansman sağlanabilir. Konsorsiyum yetkilileri de Ulaştırma Bakanlığı da aynı hesap içinde. Proje bir bütün, ama kredisizlikten bölüm bölüm bitirilip devreye sokulup kazanılan parayla da yani işletme gelirleriyle de geriye kalan bölümlerin yapımı için finansman sağlanacakmış. Böyle ihale olabilir mi? Bu sebeple de asma köprünün de içinde bulunduğu Gebze-Orhangazi arasını bir an önce bitireceklermiş. Çünkü para buradan gelecek.

 

Şimdi bu projenin tarihi geçmişi 2009. 3 yıl geçmiş biz halen daha finansmandan dem vuruyoruz. Benzer sorunların diğer büyük projelerde tekrarlamaması için acaba ne yapılıyor? Mesela İstanbul için planlanan ve 8 milyar Euro gibi bir rakamdan bahsedilen yeni havalimanı ihalesini kazananlar için de kredi bulamadıkları takdirde, kolaylıklar düşünülüyor mu? Girmek isteyenler bana danışıyor, cevap veremiyorum. Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri İzmit Körfez Geçişi Projesi'ni referans olarak kullanacaklarsa önceden haberdar etsinler ki, ihaleye katılan sayısı artsın. Hareket olsun.

Çünkü benim kafam İzmit Körfezi'ni geçmeye çalışırken fazla karıştı. Malum çok büyük proje olduğundan 22 yıl 4 aylık yapım ve işletme süresi KDV indirimi sebebiyle kısaldı mı? Veya KDV piyangosu vurduysa ne kadar kısaldı? Maliyet hesapları ne kadar değişti? Bölüm bölüm faaliyet sokup para kazanmak ihale şartnamesinin neresinde yazıyor? Yazmıyorsa bu taltif ve ucu açık destek neden? Ya birisi aydınlatsın, ya da finansman ihtiyacım var, köprü geçişinden pay isterim.