Hakan Kıran: Haliç Metro Köprüsü’nden başka köprü olamayacağını anlatmak için kendimi yakacağım!
Haliç’teki tartışmalı metro köprüsünün mimarı Hakan Kıran Taraf’a konuştu: Beni eleştirenlere, başka türlü bir köprü olamayacağını anlatmak için üzerine çıkıp orada kendimi yakacağım
Haliç'teki tartışmalı metro köprüsünün mimarı Hakan Kıran Taraf'a konuştu: Beni eleştirenlere, başka türlü bir köprü olamayacağını anlatmak için üzerine çıkıp orada kendimi yakacağım
Haliç'te bütün tepkilere rağmen devam eden metro köprüsünün mimarı Hakan Kıran, İstanbul'un en çok tartışılan mimarlarından biri. Özellike Haliç Metro Köprüsü'yle mimari çevrelerin şimşeklerini üzerine çekti. Hakan Kıran'la başta metro köpürüsü olmak üzere pek çok konuyu konuştuk. Köprünün, fazlasıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'a ait olduğunu söyleyen Kıran, köprüyle ilgili eleştirilerden bunalmış. Kıran, “Başka türlü bir köprü olamayacağını anlatmak için kendimi köprüde yakacağım” diyor.
İstanbul'un en çok tartışılan köprüsünü yapıyorsunuz. Projenizi gözden geçirmeyi düşünmediniz mi?
Tartışmalar mimari değil. Esas konu mimarlık, bilimsel tartışma, şehir ve çevre ile ilgili endişeler olsa bunları gidermenin birçok yolu var. Mimarlığın da tarifini yapmak gerekiyor. Bir mimar, “Ben bu tasarımı beğenmiyorum” diyebilir. Ancak “ucube” demek doğru değil. Bu kelimenin içinde nefret var. Bilimde nefret olmaz. Eleştiri olur. Bilim ve sanat sahibi insanlar eleştiri yapıyorsa bir de öneri olur. Sıkıntı burada, niyetlerin iyi olmamasıdır. Ortaya çıkan konunun bilimsel, mimari, çevre endeksli değil; kişisel isteklerin, ihtirasların, gruplaşmaların, ayrışmaların getirdiği politik birtakım yaptırımların olmasıdır.
Eleştirilerin hepsi de ideolojik mi? Mesela Ara Güler gibi İstanbul konusundaki hassasiyeti bilinen insanlar da köprüye karşı.
İdeolojik bakan insanların yarattığı algıdan etkilenebilirler diyorum, bu ikisi arasında fark var. Ara Güler, tabii ki çok saygı duyduğum olağanüstü bir fotoğraf sanatçısıdır. Kişiler üzerinden konuşmak istemiyorum. Elbette eleştirenlerin hepsi ideolojik temelli değil. Ancak belli kişiler tarafından bir algı oluşturuldu. Sürekli olarak çirkin bir şekilde, bizi küçümseme amaçlı, “Bu kim, bu tasarımcı bile değil” dediler. Bu da utanmazlıktır. Buna ben ne diyebilirim ki? “Sen kimsin” demeyeceğim. Böyle bir tartışmaya girmeye benim zamanım yok. Siyaset yapabilir, siyasi kararlar alabilirsiniz. İstediğiniz kadar reklâmınızı yapın, diğer insanları yok sayın, kendinizi yükseltmeye çalışın eğer ortaya eser koyamıyorsanız veya koyduğunuz yapı olumsuzsa bunun karşılığını mutlaka alırsınız. Yıllarca bu insanlar kendilerini gerçekten mimarlığın ve şehirciliğin tek sahibi gibi hissettiler. Siz bizim hakkımızda haberler yaptınız. Projeyi eleştirenler projeyi gördüler mi? Bu köprü iki aydır bu halde ama senelerden beri ortada köprü yokken konuştular ve bir algı oluşturdular. Sürekli ortada olmayan bir şey için “ucube”, “kötü”, “Projeyi yakın, mimarı asın” gibi söylemlerle bir algı oluşturdular.
Peki, sizce köprü silueti bozmuyor mu?
Köprünün siluete etki etmemesine imkân var mı? Buradan karşıya Rize, Artvin'deki gibi bir halat köprü de yapsanız siluete etki eder. Biz bu etkiyi minimize ederek bir köprü yapmayı hedefledik ve yaptık. Onlarca yüzlerce bakı alanı varken, gidiyorlar Unkapanı Köprüsü'nden ayağın göründüğünü söylüyorlar. Doğru, oradan ayak görünüyor. Her şey görünür, başka türlü nasıl yapacaksınız? Önerdikleri proje içerisinde yine büyük bilim adamlarımızdan bir tanesi “İstasyon neden köprünün üzerinde” diyerek alay ediyor. Süleymaniye tarafına konulması gerektiğini söylüyor. Nasıl koyarsınız? Hâlâ farkında değiller. Bana ahkâm kesip de etkiden bahsedenlerin önerdikleri yer bütün silueti bozacak, yasak olan bir yer. Biz UNESCO'ya üye olduğumuzda tescil ettiğimiz alan Süleymaniye Camii. Surla çevresi işaretlenmiş. Buranın bir de koruma zorunluluğu var, işaretlenmiş, yaklaşamazsınız bile. 180 metre uzunluğunda ve 16 metre yüksekliğindeki istasyonu Unkapanı'na koymak akıl tutulmasıdır.
Peki bu mütevazı bir köprü mü?
İnsan olarak son derece mütevazı bir insanım. Ama bir mimar olarak mütevazı olmam söz konusu değil. Çünkü mimar olarak iddialı olmak zorundasınız. Hangi mimar, bir mimar olarak büyük bir eser yaratmak istemez. İstemezse başka alanlara yönelir zaten. Özellikle son yıllarda yapmadıklarımla övünüyorum, yaptıklarımla değil. İstanbul'un tek silueti Haliç değildir. Bunu söyleyenlerin İstanbul'da işleri var. İstanbul sadece Haliç'ten oluşmuş bir yer değil. İstanbul'un siluetini bozan bir sürü bina var. O binaları yapan mimarlar eserlerine sahip çıksınlar. Ben sahip çıktığımı söylüyorum. Sorgulanalım. Herkes anlatsın ben de anlatayım. Ben hakkımı oralarda kullandım, hiçbirine girmedim. Bizim köprümüz sade ve mütevazı bir köprü. Biz senelerce bunun için uğraştık. Bu köprü için dünyanın ve Türkiye'nin en iyi mühendisleri ile beraber çalıştık. Siz bile şu an benim siluetime etki ediyorsunuz. İki tünel arasında bir köprünün, ne yaparsanız yapın, sıfırdan başlayan bir etkisi var. Tünel yükseklikleri yaklaşık 12-16 metre. Buradan oraya ip bile gerseniz etki eder. Öneri olarak getirdikleri şeyin de bir etkisi yok mu?
Köprünün Kadir Topbaş'ın eseri olduğu yönünde eleştiriler var. Bu sizi rahatsız ediyor mu? Bu durum Belediye Başkanı'nın tarafsızlığı açısından sıkıntı oluşturmuyor mu?
Şu anda Türkiye'de sizin projelerinizin arkasında duracak otoritelerin olması lazım. Kendisi mimar olarak fikirleriyle katkıda bulundu. “Öyle yapmayalım, böyle yapalım” diye kendi fikirlerini söyledi. Kadir Topbaş'ın köprüsü denmesi beni rahatsız etmiyor, benden önce fazlasıyla zaten onun köprüsü. Tasarım, konsept açısından birlikte kararlaştırdık. İki, üç, beş mimarın birlikte çalıştığı bir sürü proje vardır. Ondan sonraki mimari süreci biz yaptık. Ofisin paravan olarak kullanılması gibi bir durum yok. Mimar biziz, tasarımcı biziz. Mimaride tarafsız nasıl olabilirsiniz ki? Bir yıl köprü çalışmalarını durduran da Kadir Bey'in kendisidir.
Yıllar önce bu güzergâhı siz de onaylamadınız. Peki köprüyü yapmaktan neden vazgeçmediniz?
O zaman köprü yapılmayacak mıydı oraya? Bu güzergâh 1990 yılında Koruma Kurulu tarafından onaylanmış. Burası istemediğim bir güzergâh değil, ikinci seçimim olan bir güzergâhtı. Düzelterek söylüyorum, benim güzergâhın değiştirilerek Unkapanı Köprüsü'yle birleştirilmesini istememim sebebi, bir taşla iki kuş vurmaktı. O köprüyü kaldırıyorsunuz, yerini biraz öteliyorsunuz. Bir iyileştirme yaparak ilerliyorsunuz idi. Unkapanı Köprüsü rezilliğin dik alasıdır. Eleştirildiğini duydunuz mu? Bu benim inandığım bir şey. Artık bu hat yapılmış. Bu dakikadan sonra konuşulacak bir şey yok. Biz buraya geldiğimizde tüneller bitmişti. Bu köprünün yapılmaması diye bir şey yok, bu bir bina değil.
Köprüyle ilgili en temel eleştiri altına bir ayak koyularak yüksekliğin azaltılabileceği yönünde.
En sonunda, elime ateş alıp, kendimi köprünün üstünde yakacağım. “Ayak olmuyordu diye bağırarak gitti” diyecekler. Ama burada köprünün altına ayak olmayacağını hâlâ anlamayanlar için söylüyorum, 21. yüzyılda böyle bir yerde bir şey yapıyorsunuz, karaktersiz bir şey yapma gibi bir hedefiniz olamaz ki. İsteyen boynuz desin, isteyen minare desin, isteyen başka bir şey desin. Burada oluşmuş binlerce yılın getirdiği bir şey vardır. Biz bunun içerisinde en mütevazı kalmaya çalışan bir senkronizasyon yaratmaya çalıştık.
Yıllar sonra bu köprü nasıl anılacak?
30 sene sonra bu köprünün mimarı olarak çok iyi anılacağım. Şu an o süreç de başladı. Ben ahlaksız bir şey yapmadım, rant için bir şey yapmadım. Ben köprümü savunmuyorum. Köprümle övünüyorum. İstanbul'a köprü yapmak benim için çok büyük onur, çok büyük bir iş. Ben bunu gururla yapıyorum. Pişman da değilim. Sadece güzergâh bu olmayabilirdi, diyorum.
KÖPRÜDEN İLK FOTOĞRAFLAR
Taraf muhabiri Serkan Ayazoğlu ve foto muhabiri Can Erok, yapımı devam eden Haliç Metro Köprüsü'ne çıktı. Haliç'in siluetini bozacağı yönünde eleştirelere hedef olan köprüden bakınca etkileyici bir manzarayla karşı karşıya kalıyorsunuz. Ancak köprüye dışarıdan bakınca aynı şeyi söylemek mümkün değil.
Serkan Ayazoğlu/Taraf
Yorum Yaz