İskeleler Şehri İstanbul kitabı kenti anlatıyor!
İDO Yayınları, İstanbul’un tüm iskelelerini geçmişten bugüne görsel bir şölenle ‘İskeleler Şehri İstanbul’ adlı kitapta topladı. Bu kitapta her İstanbullunun anılarında yer eden rıhtımdaki bu romantik kapıların izini sürdük
İDO Yayınları, İstanbul'un tüm iskelelerini geçmişten bugüne görsel bir şölenle ‘İskeleler Şehri İstanbul' adlı kitapta topladı. Bu kitapta her İstanbullunun anılarında yer eden rıhtımdaki bu romantik kapıların izini sürdük.
BÜYÜK ADA İSKELESİ
Çok önceleri Büyükada'nın İstanbul'la bağlantısı diğer adalarda olduğu gibi pazar kayıklarıyla sağlanırmış. Büyükada'ya ilk düzenli yandan çarklı vapur seferleri 1846'da başlamış.
Büyükada'nın ilk iskelesi o zamanki plaj otelinin yanı başındaki kayalık bir yerdeymiş. 1867'de bugünkü Sanat Meydanı'nın önü doldurulmuş ve Joseph Baudouy isimli bir Büyükadalı bu dolgu araziyi satın alarak üzerine vapur iskelesini yaptırmış. 1899'da günümüzdeki iskelenin olduğu yerde yaptırılan ahşap iskele binası ihtiyacı karşılayamayınca 1914-15 yıllarında İzmitli mimar Mihran Azaryan'a bugünkü, cephesi çini süslü taş iskele binası inşa ettirilmiş. Tüm iskele alanı 2 bin 223, kapalı alanı 1.055 metrekaredir. Çatısında, zamanın modası gereği küçük bir kubbesi bulunan bu binanın önünden denize doğru uzanan iskelenin iki yanı 99, karşısı 12 metrekaredir. Üç yanaşma yeri bulunan iskelenin sudan yüksekliği 1.3 iskele önünün derinliği 4.2 metredir.
KABATAŞ İSKELESİ
1950'lere kadar ahşap bir iskeleydi. Önceleri deniz doldurulmadığı için bugünkü yerine göre hayli içerde, küçük balıkçı barınağının yanındaydı. Aslında Üsküdar-Kabataş arasında çalışan Suhulut'la Sahilbent gibi araba vapurlarının iskelesiydi. Seyrek olarak Şirket-i Hayriye'nin Boğaz seferi yapan yolcu vapurları uğrardı. Motorlu araç sayısı hızla artınca, uzayıp giden araba kuyrukları caddeye taşmaya başlamıştı. Zaman içinde ihtiyaca cevap veremez duruma gelince önündeki boş alan genişletildi. Ancak 1973'de Boğaziçi Köprüsü'nün hizmete açılmasından sonra araba kuyrukları ortadan kalktı
1989'da hizmete alınan bugünkü Kabataş Vapur İskelesi, dibe spiral kaynaklı çelik borular çakılarak inşa edildi. Tüm iskele alanı 2 bin 058, kapalı yolcu salonu 450 metrekaredir. Aynı anda üç şehir hatları vapurunun yanaşmasına olanak sağlayan iskelenin üç ayrı yanaşma yerinin soldaki 65.6, ortadaki 23.5 sağdakiyse 87.6 metre uzunluğundadır. İskelenin sudan yüksekliği 1.2, iskele önünün derinliğiyse 8.7 metredir. Kabataş iskelesinden günümüzde Boğaz'a, Adalar'a, Kadıköy'e seferler yapılmaktadır.
EMİRGAN İSKELESİ
Emirgan İskelesi 1851'de hizmet girmiş. 1897'de esaslı bir onarım görüşmüş olan bu iskele o zamanlar I. Abdülhamit Camii'nin önündeymiş. 1900'de biraz güneyinde, boş bir yere 23 bin 900 kuruşa yeni bir iskele binası inşa edilince eski bina kaldırılmış, zaman içinde bu iskeleye Mirgün İskelesi denilmiş. 1989 yılında sahil yolunun düzenlemesi sırasında bu yeni iskele binası kapatıldı. 12 yıl kadar kapalı kalan iskelesi binası 2001 yılında beton kazık sistemiyle yeniden inşa edilerek 24 Kasım 2001 günü yeniden hizmete açıldı. İskelenin yanaşma yerinin uzunluğu 15.6, sudan yüksekliği 1.2, iskele önü derinliği 7.7 metredir. Boğaz seferleri yapılmaktadır.
BEŞİKTAŞ İSKELESİ
Buradaki ilk vapur iskelesi, 1851'de Şirket-i Hayriye'nin kuruluşuyla Hayrettinönü denen yerde inşa edilmişti. 1884'te yetersiz kalınca bu ilk bina yıktırılarak yerine Şirket'in tamirat görevlisi Kirkor Kalfa'ya yeni bir iskele inşa ettirildi. 1908'de iskelenin deniz tarafına kısmen dolduruldu. Ayrıca mimar Eugenie'ye rıhtım inşa ettirildi.
1913'te eskisinin yerine Mimar Ali Talat Bey'e yaptırılan çatısında iki kubbesi bulunan yığma kagir bina bugün halen kullanılmakta olan iskele binasıdır. 1919 yılının şubat ayında şiddetli lodos fırtınası yüzünden yan tarafındaki beton dayanaklar zarar görünce Mimar Narlıyan Efendi'nin raporu uyarınca hasar gören bölümlerin üzerine kuvvetli kalaslar döşenerek yolcuların güven içinde giriş çıkışları sağlandı.
Binanı zemin katındaki sevri kemerli revaklı bölüm, 1979'da da üst kat kısmen camlı bölmelerle kapatıldı. Bina 1987'de o günlerin parasıyla 60 milyon TL'ye baştan sona yenilendi. Girişe jeton turnikeleri konuldu. Vapur yanaşma yeri 25.5 iskelenin sudan yüksekliği 4.5, iskele önünün derinliğiyse 5.7 metredir. İskeleye günümüzde Boğaz seferleri, Üsküdar seferleri ve Boğaz turlarını yapan vapurlar yanaşmaktadır.
BEBEK İSKELESİ
İlk İskele 1851'de Şirket-i Hayriye'nin kurulduğu yıl açıldı. Sultan Ahmet Camii Mektebi'yle Kadı Mehmet Efendi yalısının arasında kalan yerde inşa edilmişti. 1890'de erkek ve kadın yolcular için ayrı odalara bölündü. Önce 1898'de onarıldı. Sonra da vapurların yanaşma yeri birer sıra kazık daha çakılarak denize doğru uzatıldı. İskele, Boğaz'daki beton kazık sisteminde inşa edilen iskelelerin en sona bırakılanlarından oldu. 2001 yılı ekiminde yeniden hizmete açılan yeni iskelenin yanaşma yeri 10.5, iskelenin sudan yüksekliği 1.15, iskelenin önünün derinliği 4.9 metredir. Halen boğaz seferleri yapılmaktadır.
ARNAVUTKÖY İSKELESİ
İlk İskele Karakolhane binasının alt tarafındaki eski çöplük yerindeymiş. 1980'de esaslı bir tamir görmüş. Dört yıl sonra da kadın yolcular için bir kenarda kafesli özel bir bölme ayrıldığı biliniyor. Bu arada binanın çinko kaplamaları da baştan sona değiştirilmiş.
1980 yılı sonrasında sahil yolunun kıyı boyunca uzanan yalıların önünden geçirilişi sırasında iskele binası geride kalınca yıktırıldı, yerine yeni kazıklı yolun önüne yeni bir iskele binası inşa ettirildi. 6 Temmuz 1988 günü hizmete açılan yeni iskelenin yanaşma yeri 21, iskelenin sudan yüksekliği 1.4 iskele önünün derinliği 8.7 metredir. Boğaz turları yapılmaktadır.
ORTAKÖY İSKELESİ
Eski fotoğraflarda Ortaköy İskelesi'nin bugünkü yerinde değil de Büyük Mecidiye Camii'nin (yani Ortaköy) biraz kuzeyinde olduğu görülüyor. 1909'da, 38 bin 144 kuruş sarfıyla caminin güneyine, bugünkü iskelenin olduğu yerde yeni iskele inşa edilince eskisi kaldırıldı.
Ortaköy İskelesi beton kazık sistemiyle yenilenmesi en sona kalan Boğaz iskelelerinden biri oldu. 2002 yılında yedi aylık bir çalışma sonunda 170 milyon TL'ye yenilenen iskelenin açılışı 23 Mart 2002 günü yapıldı. İskelenin vapur yanaşma yeri 10.3, iskelenin sudan yüksekliği 0.9, iskele önünün derinliği 8.7 metredir. Günümüzde Boğaz seferleri yapılmaktadır.
Yorum Yaz