Kıbrıs'taki vakıf mallarında büyük kayıplar var!
Türkiye’deki Vakıflar Genel Müdürlüğünün karşılığı, KKTC’deki Evkaf İdaresi Genel Müdürlüğüdür
Türkiye'deki Vakıflar Genel Müdürlüğünün karşılığı, KKTC'deki Evkaf İdaresi Genel Müdürlüğüdür. Tam bir Vakıf insan olan sayın Mustafa Kaymakamzade Beyle Lefkoşa'da bir görüşmemiz oldu. Kıbrıs'ın tamamındaki vakıf malları ve eserlerinin durumunu sordum. Şunları öğrendim:
1878'e, yani Kıbrıs'ın idaresinin İngiltere'ye geçici olarak devrine kadar, 350.000 dönüm vakıf arazisi vardı. Yani Kıbrıs'ın dağları hariç tarıma müsait arazisinin üçte biri evkafa aitti. Geçici şartla Kıbrıs'a yerleşen İngiliz idaresi, vakıf gayri menkullerini başta arazi olmak üzere, Rumlara kuponla yani tapu ile satmıştır. Sömürge idaresi babasının malı gibi, bunları rayicin çok altında bedelle satarak elden çıkarmış. O günün ve bu günün yasalarına göre dünyanın hiçbir yerinde vakıf mallar, vakfeden veya mütevellinin iradesiyle ve buna zaruret varsa satılabilir. Bu satışların milletlerarası hukuk kurumlarına dava açılarak müsebbipleri ortaya çıkarılıp mahkum edilmelidir. Vefat edenlerin hesabını da İngiltere vermelidir.
İngiltere “Biz Lozan'da bu hesabı kapattık” diyerek işin içinden sıyrılamaz. Lozan'da evkaf malları ile ilgili hiçbir madde yok. Zaten olamaz da. Ben şahsen, İngiliz vatandaşlarının halen Kıbrıs'taki mallarının büyük bir kısmının Türk evkafı mülkleri olduğu kanaatindeyin. Türklerin 1956 senesine kadar ve binbir güçlükle İngiliz idaresine karşı verdikleri; evkaf malları savaşında, İngilizler çaresiz kalarak Türk evkaf idaresinin kuruluşunu kabul ettiler. Ama şahıslara peşkeş çekilen mallar, bir daha geri dönmedi.
Lefkoşa'nın ticari merkezindeki evkaf malı olan Büyük Han'ı, İngiliz idaresi uzun süre cezaevi olarak kullandı. Sarayönü Camiini nikah dairesi, Haydar Paşa Camii'ni de sergi salonu yaptı. Gazi Mağusa'daki Sinan Paşa Camii'ni patates ve buğday ambarı, Medreseyi ise lokanta yaptılar. Yani tarihî eserleri hep maksatları dışında suiitimal ettiler.
Bazı AB ülkeleri Ermeni diasporasına yaranmak için iftiralara yalan demeyi yasaklayacağına, AB ülkelerindeki Türk ve Müslüman evkafının mallarının hukukunu araştırıp hakları sahiplerine teslim etsinler!.. Bence Kıbrıs meselesinin en temel meselesi, bu evkaf düğümünün Adil çözümüdür. Halen Güneydeki Türk evkaf mallarında büyük kayıplar olmaktadır.
Türkiye Gazetesi
İsmail Yağcı
Yorum Yaz