Tarlabaşı kentsel dönüşüm projesi ertelenebilir!

Sulukule ve Fener-Balat Ayvansaray'daki dönüşüm projelerinin İstanbul 4. ve 5. İdare Mahkemeleri tarafından iptal edilmesinin ardından Tarlabaşı için de sevindirici haberler geliyor. 2008 yılında Danıştay'ın 14. Dairesi'ne götürülen Tarlabaşı projesinin adli tatil bitmeden karara bağlanması bekleniyor. Gelen haberler Tarlabaşı'ndaki dönüşüm projesinin yüzde 99 iptal edileceği yönünde. Sulukule ve Fener- Balat Ayvansaray'daki iptal kararının gerekçesi Tarlabaşı için de geçerli: Bu projelerde kamu yararı yok.

Belediyeleri olağanüstü yetkilerle donatan 5366 sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası'nın ilk uygulama alanı Tarlabaşı olmuştu. Yasa Meclis'e geldiğinde AK Partili milletvekilleri "Tarlabaşı Yasası" nitelemesi yapmaktan da çekinmemişlerdi.

Tarlabaşı'nda ikna odalarına benzer bir uygulamayla mülk sahiplerine satış sözleşmeleri dayatılırken, mülk sahipleri ve Şehir Plancıları Odası İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nde iptal davası açtılar. Tarlabaşı'nın ardından Sulukule sakinleri İstanbul 4. İdare Mahkemesi'ne başvururken, Fener Balat sakinleri de 5. İdare Mahkemesi'nin kapısını çaldı. Ancak bugün Sulukule ve Fener Balat'ta dönüşümü durduran 4 ve 5 No'lu mahkemelerin aksine İstanbul 3 No'lu İdare Mahkemesi ilginç bir karara imza atmıştı. Mahkeme Tarlabaşı'nda inceleme yapan bilirkişinin neredeyse "sosyal Darwinci ve Malthusçu" yorumlarına göre karar vermişti. Bilirkişiye göre şehrin merkezinde yer alan Tarlabaşı'nın sakinleri genellikle çok çocuklu ailelerden oluşuyordu. Bu kadar çocuğun şehir merkezinde büyütülmesi uygun değildi. Bu ailelerin mülkleri istimlâk edilerek toplu konut bölgelerine gönderilmelerinde herhangi bir sakınca yoktu. Bilirkişinin bu yorumları Tarlabaşı'nda yerinden etmeler ve yıkımlara dayanak yapıldı. 4. ve 5. İdare Mahkemesi'nin Sulukule ve Fener- Balat için verdiği kararı yorumlayan Tarlabaşı Mülk Sahipleri Derneği Başkanı Ahmet Gün ve dernek avukatı Barış Kaşka her iki mahkemenin de verdiği kararda kamu yaranına vurgu yaptığını hatırlattı.

İstanbul 5. İdare Mahkemesi, Fener- Balat- Ayvansaray bölgesinin çöküntü alanı ilan edilerek mevcut kentsel dokunun dikkate alınmadığı, bölgenin tarihî özelliğinin bütünüyle değiştirildiği avan projenin şehircilik ilkesine, kamu yararına ve hukuka uygunluğu bulunmadığı gerekçesiyle iptal kararı vermişti. Kararda Yenileme Kurulu, Fatih Belediyesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi kararlarının koruma amaçlı imar planı olmadığı, tescilli yapıların yıkılmak istendiği ve hukuka uygun olmadığı tesbitlerine de yer verildi. Böylece Fener- BalatAyvansaray'da hem kentsel dönüşüm projesinin hem de şirketlerin edindikleri ihalelerle yürüttükleri uygulamaların yasal yükümlülüğü kalmamış oldu. 4. İdare Mahkemesi'nin Sulukule'deki iptal kararında da benzer gerekçeler yer aldı.

Sulukule ve Fener - Balat kararının ardından görüştüğüm Ahmet Gün ve Barış Kaşka, Danıştay 14. Dairesi'nden beklenen Tarlabaşı kararıyla ilgili önemli bilgiler verdi. Kararların ardından Danıştay 14. Dairesi'ne ek bir dosya veren Dernek Başkanı Ahmet Gün ve Avukat Barış Kaşka, Tarlabaşı'nda yaşananlarla Sulukule ve Fenerbir ay içinde Danıştay'dan Tarlabaşı için benzer bir karar beklediklerini söyledi. Temmuz ayındaki adli tatilden önce Danıştay'ın kararını açıklayabileceğini söyleyen Gün ve Kaşka'ya göre, Fener - Balat'ta yıkımlar gerçekleşmeden karar veren mahkemeler, Sulukule'de yeni yapılan binaların yıkımı doğrultusunda bir karar vermeyecek ancak eski mülk sahiplerine çok yüksek miktarlarda tazminat ödenecek.

Tarlabaşı'nda da yıkımların kısmen tamamlandığını belirten Avukat Kaşka mahkemenin kısa bir süre içinde karar vermemesi durumunda buradaki mülk sahiplerine de yüksek miktarlarda tazminat ödenmesi gerektiğini hatırlattı.

Danıştay'daki Tarlabaşı dosyasında mülk sahiplerinin lehine olan önemli noktalardan biri de 5366 sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası'nın 3. maddesi. Bu madde uyarınca mülk sahipleri isterlerse dönüşüm kriterlerine uygun olarak kendi binalarının restorasyonunu gerçekleştirebiliyor. Dernek Başkanı Ahmet Gün, Tarlabaşı'nda binasını restore etmek isteyen birçok mülk sahibinin Beyoğlu Belediyesi'ne yazılı başvurular yaptığını ancak bu başvurulara hiçbir şekilde cevap verilmediğini söyledi. Tarlabaşı İstanbul'daki haksız kentsel dönüşüm projelerinin düğüm noktası. Sulukule ve Fener Balat'ta adalet geç de olsa yerini buldu. Şimdi sıra Tarlabaşı'nda.

YENİ İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ

SURİYE PASAJI

İstiklal Caddesi'nde Gönül Sokak ve Derviş Sokak'ı birbirine bağlayan heybetli bir pasajdır. 1908 yılında inşa edilen pasajın üzerine çarşı ve konutlar da inşa edilmiş sonra bu mekânların birbiriyle bağlantısı sağlanmış. Şimdi pasajın alt katlarında nostaljik giysiler satan sevimli bir mağaza hizmet veriyor. Girişinde de İstanbul'un en eski Rumca gazetesi Apoyevmat'nin ofisi bulunuyor. Bugün çok bakımsız bir durumda olan Suriye Pasajı'nda yangın güvenliğinin bulunmaması bu heybetli binanın sakinleri arasında endişe yaratıyor.

ŞEHİR FISILTILAR

TOKİ iştiraki olan Emlak Pazarlama İnşaat Proje Yönetimi ve Ticaret AŞ. tarafından sessiz sedasız bir yarışma açıldı: "İstanbul Yenişehir Mimari Proje Yarışması." Yarışmada Sabiha Gökçen Havaalanı yakınlarında lojistik bir şehir için projeler hazırlanacakmış.

Ertan Altan/Taraf