Türk tipi kentsel dönüşüm belediyelere takıldı!

Kentsel dönüşüm yasası kapsamında riskli alan ve riskli binaların tespit edilmesinde öncelik tanınan belediyeler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kendilerine gönderilen ‘dönüşüm alanlarını belirleyin' yazısına hala dönüş yapmadı. Riskli alanlar belirlenemediği içinde şimdilik kentsel dönüşümün ne zaman başlayacağı belirsizliğini koruyor.

 

TSKB Gayrimenkul Değerleme ve Arkitera işbirliğiyle düzenlenen "Afet Yasası: Gayrimenkul'de Yeni Bir Dönem mi?" panelinde konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdür Yardımcısı Murat Oral, 81 ilin belediyelerine 19 Haziran 2012 tarihi itibariyle riskli alanları belirlemeleri amacıyla mektup gönderdiklerini söyledi. Birkaç belediye dışında kendilerine bir cevap gelmediğini belirten Oral, “Türkiye'de 19 milyon konut var. Bunların 5 milyonu 2000'den sonra yapılmış. Kalan 14 milyon konut incelenmeli. Bunun da yaklaşık 6 milyonunun büyük risk altında olduğunu düşünüyoruz” dedi.

 

Dönüşümde önceliği İstanbul, Kocaeli, Adapazarı, Bursa ve İzmir'e vereceklerini ifade eden Oral, deprem riski taşıyan bölgeleri belirledikten sonra yıkımlara başlayacaklarını söyledi. Oral, yıkımdan sonra yapılacak projede 3/2 çoğunluk şartı arayacaklarını vurgulayarak, “Kalan 3/1'in hissesi diğer kat maliklerine satılacak. Alan olmazsa kamulaştırma yapılacak. 3/2 sağlanamazsa da Bakanlık tarafından kamulaştırılacak” diye konuştu. Oral, riski bölgede bulunmasa bile riskli olduğu tespit edilen yapıların güçlendirilmesinin de mümkün olduğunu kaydetti.

 

Oral, kentsel dönüşümün büyük bir maliyetinin bulunduğunun altını çizerek, 20 yıllık süreçte yapılması planlanan dönüşüm için 700 milyar dolara ihtiyaç olduğunu söyledi. Bu rakamın her yıl 42 milyar dolarlık bir kaynak olduğuna işaret eden Oral, en büyük gelir beklentisinin ise 20 milyar lira ile 2B arazilerinden geleceğini ifade etti.

İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Kentsel Dönüşüm Daire Başkanı İdris Atabey, dönüşüm yasasının belediyelerle işbirliği içinde yapılmasının öngörüldüğünü belirterek, İstanbul'da 150 bin binanın risk altında olduğunu söyledi.

 

Olası bir afette bunların 140 bininin ağır hasar alabileceğine dikkat çeken Atabey, “Proje bütünlüğü sağlamak için 150 bin binanın yanı sıra 100 bina daha yıkmak gerekiyor. Yani 250 bin bina yıkılacak” dedi. Dönüşüm sürecinde vatandaşların 1 daireye karşılık 2 daire istemelerinin sorun çıkaracağına vurgu yapan Atabey, “250 bin bina dönüşecek. 1'e 2 versek 500 bin bina yapar. İstanbul bunu kaldıramaz” değerlendirmesini yaptı.

 

Atabey, Fikirtepe'de hak sahiplerinin çok fazla talepte bulunduğunu belirterek, “Orada görüşme yapan inşaat firmaları bize vatandaşları ‘çok şey istiyorlar, iş tıkanıyor' diye şikayet ediyor. Fikirtepe'deki imar artışı 5 yıl için verildi. Şimdiye kadar önemli bir bölümü geçti. Vatandaşların bir an önce anlaşmalarını yapması gerekiyor” uyarısını yaptı.

 

 

TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Işıl Dinçer ile Arkitera Mimarlık Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Yılmaz'ın organize ettiği "Afet Yasası: Gayrimenkul'de Yeni Bir Dönem mi?" panelini Şehir plancısı Faruk Göksu'nun yönetti. Panelde Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Ali Dumankaya, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdür Yardımcısı Murat Oral ve İstanbul Büyük şehir Belediyesi Kentsel Dönüşüm Daire Başkanı İdris Atabey'in yanı sıra kartal Belediye Başkanı Altınok Öz ve Küçükçekmece Belediye Başkanı Aziz Yeniay da katıldı. Başkanlar, İstanbul'un en büyük dönüşüm yerleri olarak belirlenen ilçelerindeki başarılı dönüşüm örneklerini anlattı. 

 

Şehir plancısı ve kentsel dönüşüm uzmanı Faruk Göksu da, İstanbul'un en fazla yüzde 25 daha büyüyebileceğine dikkat çekerek, “Tehlike çanları çalıyor. Eğer bir rant yaratılacaksa bu herkese eşit olarak dağıtılmalı. Bu sayede adaletli bir dönüşüm olur” dedi. Kentsel dönüşümün bir uzlaşma olduğunu vurgulayan Göksu, “Kentlerimiz kapasitesini dolduruyor. Bu nedenle çok dikkatli olmalıyız” diye konuştu.

 

Gayrimenkul Hukuku Derneği adına kentsel dönüşümle ilgili görüşleri dile getiren başkan Avukat Ali Güvenç Kiraz ise, kentsel dönüşüm yasasının mülkiyet hakkına müdahale ettiğini belirterek, “Sicilya'da da benzer bir yasa çıkarılmıştı. Fakat İtalyan hükümeti Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde toplam 23 milyar dolarla cezalandırıldı. Türkiye de benzer bir tabloyla karşılaşabilir ve başı ağrıyabilir” dedi. Yasada yürütmeyi durdurma kararının alınamayacağının yer aldığını ifade eden Kiraz, “Bu da çok sakınca yaratabilir. Hakimler nasıl ‘yürütmeyi durdurma kararı' vermeyecek bilemiyorum” diye konuştu. Yasayla tebligat sürelerinin de 15 günle sınırlandırılmasının tartışıldığını vurgulayan Kiraz, “Fakat bu tebligat süresinin ne zaman başlayacağı belli değil. Bu çok tartışılacak” dedi.

 

Murat Oral, kentsel dönüşüm sürecinde işin sosyal boyutunu ele almak için sosyologlara ihtiyaç duyulduğunu belirterek, “Fakat bakanlığımızda sosyolog yok. Çevre ve Şehircilik bakanlığı olarak sosyolog almak için kadro açacağız” dedi.

 

Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Ali Dumankaya ise, sektöre dışarıdan giren firmaların piyasayı bozduğundan şikayet ederek, “İsteyen herkes elini kolunu sallayarak sektöre giriyor. Bunun sınırlandırılması gerekiyor” görüşünü dile getirdi. Bu firmaların vatandaşların da beklentisini yükselttiğine vurgu yapan Dumankaya, “Fikirtepe'nin yarısıyla görüştük. Yüzde 60'lar isteniyor. İnsanların yüksek beklentilerini aşağı çekmek gerek, yoksa dönüşüm olmaz” dedi. Dumankaya, dönüşümde büyük bir finansmana ihtiyaç bulunduğunu belirterek, “Sektörde 50 tane kalburüstü firma var. Bu firmalar dönüşümün içinde olmalı yoksa sıkıntılar oluşur” diye konuştu.