İslami finansın Avrupa rotasında sukuk rüzgarı!
1980'ler ve 90'larda daha çok Ortadoğu ve Asya'nın çoğunluğu müslüman nüfusa sahip ülkelerinde popüler bir kavramken, son 10 yılda İslami finans hem bölgesel hem de parasal büyüklük olarak ciddi bir atak yaptı
1980'ler ve 90'larda daha çok Ortadoğu ve Asya'nın çoğunluğu müslüman nüfusa sahip ülkelerinde popüler bir kavramken, son 10 yılda İslami finans hem bölgesel hem de parasal büyüklük olarak ciddi bir atak yaptı.
Arap Baharı, Euro Bölgesi'ndeki borç krizi ve Wall Street'i İşgal Et gibi son yıllardaki önemli gelişmeler İslami bankacılığın büyümesi için fırsat yarattı ve bu segmentteki varlıkların büyüklüğünü 1.1 trilyon dolara ulaştı.
MENA (Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesi) İslami finansın en büyük pazarı. 2010 yılına kadarki beş yıllık dönemde MENA'da İslami finans varlıkları yılda ortalama yüzde 20 büyüdü. 2015'te bu rakamın 990 milyar dolara çıkması bekleniyor.
Yaklaşık 30 yıllık bir geçmişe sahip faizsiz bankacılığının son yıllarda yaşanan ekonomik krizde sınavı geçmesi dünyada faizsiz bankacılığa olan ilgiyi canlandırdı ve İslami finans Avrupa'ya doğru yayılmaya başladı.
2006'da İngiltere'den Avrupa'ya giriş yapan ve Fransa'da giderek büyüyen İslami finans, şimdi Almanya'nın kapısında. Kuveyt Türk'ün faizsiz bankacılık hizmeti vermeye hazırlandığı Almanya, büyük Müslüman nüfusuyla önemli bir potansiyele sahip.
Avantalion Danışmanlık Grubu'nun raporuna göre, 2010-2030'da İngiltere, Fransa, Almanya'daki Müslüman nüfus artışı Ortadoğu ve Asya'daki birçok ülkeyi geçecek. Bu nedenle 2030'a kadar Almanya'nun bu alanda yıllık yüzde 1.5 büyümesi bekleniyor.
Yeni arayışa girdiler
Küresel finans hizmetleri 2009 krizinden sonra yeni arayışlara girdi ve 'risk-ödül' denklemini en baştan yazan yeni bankacılık grupları eski dünya sistemlerinin yerini almaya başladı. İslami finans da, hem Batı hem de Doğu'da büyüme potansiyeli ve nispeten düşük risk modeliyle uzmanların dikkatini çeken bir bankacılık kavramlarından biri. Şer'i kurallara dayanan İslami finansın modern sistemi 1970'lerde ortaya çıkmaya başladı. 1980'ler ve 90'larda daha çok Ortadoğu ve Asya'nın çoğunluğu müslüman nüfusa sahip ülkelerinde popüler bir kavramken, son 10 yılda İslami finans hem bölgesel hem de parasal büyüklük olarak ciddi bir atak yaptı. 1.1 trilyon dolarlık bir büyüklüğe eriştiği tahmin edilen İslami bankacılık, 2006 yılında İngiltere'den Avrupa'ya giriş yaptı ve şimdi Almanya'nın kapısında. İslami finans Türkiye'de hızlı bir büyüme gösteriyor. Türkiye'nin şu an İslami bankacılık varlıkların toplam bankacılık içindeki payı yüzde 5 dolayında ve 2015'te Türkiye'nin İslami bankacılık varlıklarının 87 milyar dolar olacağı öngörülüyor.
Yaklaşık 30 yıllık bir geçmişe sahip faizsiz bankacılığının son yıllarda yaşanan ekonomik krizde sınavı geçmesi dünyada faizsiz bankacılığa olan ilgiyi canlandırıyor. İngiltere gibi bazı Avrupa ülkelerinde İslami bankacılık için her türlü kanuni düzenleme yapılırken İslami finans Almanya'nın da kapısını çalıyor. Türk katılım bankaları da bu potansiyeli değerlendirme yönünde planlar geliştiriyor. Avrupa'ya resmi olarak 2006 yılında İngiltere üzerinden giriş yapan daha sonra Fransa'da da faaliyete geçen İslami finansın hızlı gelişimi, Kuveyt Türk'ün Almanya'da İslam hukukuna göre faizsiz bankacılık hizmeti vermeye hazırlanmasıyla yeniden gündeme geldi. Kuveyt Türk'ün Almanya'da Federal Mali Denetim Kurumu'na BaFin) bu ay içinde başvuruda bulunması bekleniyor. Almanya'da dört milyondan fazla Müslüman'ın yaşadığı göz önüne alındığında Kuveyt Türk'ün girişiminin İslami bankacılık açısından önemli bir sınav olacağı belirtiliyor.
Ernst and Young'un İslami Bankacılığında Rekabet 2011-12 raporuna göre, global ekonomi ve finans piyasaları dönem noktasında. Asya, Ortadoğu, Afrika, Latin Amerika ve Doğu Avrupa'daki hızlı büyüyen ekonomiler neredeyse dünyanın gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yarısını oluşturuyor ve bu bölgeler 2010'da küresel ekonomik büyümenin yüzde 70'ini gerçekleştirdi. Bu trend güçlenerek sürüyor. Arap Baharı, Euro Bölgesi'ndeki borç krizi ve Wall Street'i İşgal Et gibi son yıllardaki önemli gelişmeler İslami bankacılığın büyümesi için fırsat yarattı. Bu endüstriye yönelik araştırmalar, dünya genelinde ticari bankaların İslami varlıklarının büyüklüğünün bu yıl 1.1 trilyon doları bulacağını ortaya koyuyor. 2010 yılında bu rakam 826 milyar dolardı.
MENA'da (Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesi) İslami finans varlıkları 2010'da 416 milyar dolarlık büyüklüğe erişti. 2010 yılına kadarki beş yıllık dönemde MENA'da İslami finans varlıkları yüzde 20 CAGR (Bileşik Yıllık Büyüme Oranı) ile büyürken, aynı dönemde geleneksel bankacılığın liderleri ortalama yüzde 9 büyüdü. MENA'da İslami bankacılık endüstrisinin 2015 yılına kadar iki katına çıkarak 990 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Aynı rapora göre 2015'te Türkiye'nin İslami bankacılık varlıklarının 87 milyar dolar olacağı öngörülüyor. Böylece Türkiye 2015 yılında Katar, Bahreyn ve Mısır gibi ülkeleri geride bırakacak.
MENA ülkelerinin bankacılık sisteminde Şer'i kurallara uygun varlıkların payı önemli bir yer tutuyor. 2010 yılı rakamlarıyla Türkiye'de bankacılık aktiflerini büyüklüğü 546 milyar dolar iken, İslami finans varlıklarının toplam içindeki yüzde 5 oldu. İslami varlıkların payının en yüksek olduğu ülkeler yüzde 35 ile Suudi Arabistan, yüzde 30 ile Yemen, yüzde 31 ile Kuveyt, yüzde 27 ile Bahreyn. Kuzey Afrika'da ise bu oranlar geriliyor. Örneğin Mısır'ın 215 milyar dolarlık bankacılık aktiflerinin sadece yüzde 4'ünü İslami kurallara uygun varlıklar oluştururken, Cezayir'de bu oran yüzde 1, Tunus'ta yüzde 2.
MENA'da İslami bankacılığın sektördeki payı yüzde 14 civarındayken, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkelerinde bu oran yüzde 25'in üzerinde. İslami bankaların, geleneksel bankacılık müşterilerini de cezbetmeye başlaması, sektöre ivme kazandırıyor. Ancak, İslami bankaların büyük bir bölümünün 2006-2010 döneminde ortalama 13 milyar dolar aktif büyüklüğün altında olması nedeniyle sektör çok parçalı ve karlılık problemi yaşanıyor.
Bölgelerinin en büyük İslami bankaları aynı zamanda kendi iç piyasalarının da lideri ve belli bir ölçeğe kadar uluslararası piyasalarda da genişlemiş durumdalar. Bu arada MENA İslami bankacılığında satın alma ve birleşme anlaşmalarının giderek arttığı, düzenlemelerin değiştiği, farklı odaklara yönelimin arttığı görülüyor. 2009'da Bahreyn merkezli El Selam Bankası, iç piyasadaki rakiplerinden Bahraini Suudi Bank'ın yüzde 90.31 hissesini satın aldı. 2010'da Al Baraka ve Emirates Global birleşme planlarını açıkladı. Ayrıca Bahreynli Ahli United Bank, Mısır'daki Ahli United Bank'ın yüzde 54.7'sini hisse takası yoluyla alacağını bildirdi. Aynı yıl Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) lider finans kuruluşlarından Abu Dabi Ticaret Bankası, 100 milyon dolarlık bin anlaşma çerçevesinde Royal Bank of Scotland BAE'nin perakende bankacılık birimini kendisine kattı. Katar Uluslararası İslam Bankası da (QIIB) İslamic Bank of Britain'ın yüzde 78.5'ni satın almak üzere 40 milyon dolarlık bir anlaşmaya imza attı.
SATIN ALMA VE BİRLEŞMELER ARTIYOR
Ernst and Young'un raporuna göre, 2011'de sektör hareketli dönemler geçirdi. Katar Merkez Bankası, yeni düzenlemeler çerçevesinde İslami bankacılık gişelerinin yılsonu itibariyle yasaklanacağını duyurdu. Afrika genelinde birçok ülke İslami bankacılık planları açıkladı, regülasyon ve yasama rejiminde buna yönelik değişikliklere gitti. Bu kapsamda Amrah Bankası İslami bankacılığa uygun hale getirildi. Kuveyt'de Warba Bankası kuruldu. Umman'da İslami finans endüstrisi için Kraliyet'den izin çıktı. İlk bankacılık lisansı yılın ikinci çeyreğinde verildi. Bahreyn İslamic ve El Selam Bankası, birleşme olanakları üzerine görüşmeler yaptığını bildirdi.
Uluslararası Katar Bankası, İslami bankacılık faaliyetlerini Barwa Bank'a sattı. ENDB, Dubai Bankası'nı satın aldı. HSBC Ortadoğu, 2011 yılının mayıs ayında 500 milyon dolarlık sukuk ihracı gerçekleştirirken, ekim ayı sonu itibariyle küresel sukuk ihracının büyüklüğü 63 milyar doları buldu. Sukuk ihracında Malezya başı çekerken, Malezya'dan sonra en büyük katkıyı KİK ülkeleri yaptı. Bu arada, yine geçtiğimiz yıl içinde Amerikan finans kuruluşu Goldman Sachs, İrlanda Borsası ile birlikte İslami tahvil programı başlattı.
Raporda, operasyonel etkinliğin artırılmasının İslami bankaların karlılığının yüzde 25 yükselebileceğini belirtiliyor. MENA'da İslami bankacıların 2015'te toplam net kar potansiyeli 15-19 milyar dolar aralığında hesaplanıyor.Bu endüstride potansiyel büyüme fırsatları ise gelişmekti olan İslami coğrafyalarda büyümeye çalışma, reel ekonomiye entegre olma, perakende bankacılıkta daha güçlü konumlanma, KOBİ bankacılık hizmetleri olarak sıralanıyor.
Şu anki büyüme hızıyla MENA'da ticari bankalarla birlikte İslamcı bankacılık varlıklarının 2015 yılına kadar 575 milyar dolar daha artış göstereceği tahmin ediliyor. Bu tahminler doğrultusunda 2015'te İslami bankacılık varlıklar liginde Suudi Arabistan'ın 291 milyar dolarla başı çekmesi bekleniyor. Umman 156, Irak 140 milyar dolarla ikinci sırada. Bu ülkeleri 104 milyar dolarla Kuveyt izlerken, Türkiye 87 milyar dolarla üst sıralarda yer alacak. Şu an İslami bankaların büyük bir kısmı KİK içinde faaliyetlerini sürdürüyor. Ancak güçlü talebe paralel olarak 2020 yılına kadar MENA'da tahminen 100 yeni İslami finans kuruluşun da faaliyete geçmesi bekleniyor.
Raporda, İslami bankacılık alanında öne çıkan ülkelere de spot ışığı tutuluyor. Malezya, Türkiye ve Umman'ın mercek altına alındığı bu bölümde Malezya'nın sermaye piyasası ürünleri geliştirmek için sağladığı teşviklere dikkat çekilirken, Türkiye'nin katılım bankacılığının 2006-2010 yılları arasında bileşik yılda ortalama yüzde 30'un üzerinde büyüme gösterdiğinin altı çiziliyor. Gelecek beş yılda İslami bankacılık pazarının 6-10 milyar dolar büyüme potansiyeli bulunduğuna işaret edilen Umman'da ilk iki İslami bankacılık iznin çıktığı hatırlatılıyor.
Baş aktör Malezya
Malezya, İslami finansın en büyük pazarlarından. Ülkedeki en büyük beş banka pazarın yüzde 58'sini kontrol ediyor. Ülke 30 yıl içinde güçlü bir İslami bankacılık endüstrisi oluşturdu. Ülkedeki İslami bankalar, 1983 yılında kabul edilen İslami Bankacılık Yasası ile düzenleniyor ve Malezya Merkez Bankası tarafından denetleniyor. Ülkede şu an faaliyet gösteren 17 İslami banka ve 4 tane de uluslararası banka bulunuyor. Bankacılık izinleri verilmesi ve İslami finans kuruluşlarında yabancı ortaklara daha fazla hisse verilmesini öngören liberal uygulamaların, yerli ve yabancı bankacılık gruplarını cezbetmesi bekleniyor. Malezya'da helal gıda sektörünün büyümesi İslami bankacılık ve finans endüstrisi üzerinde olumlu etki yaratıyor. Çünkü helal gıda sektörünün finansmanında Şer'i kurallara uygunluk büyük bir önem taşıyor. Ayrıca ülkenin nüfusunun yüzde 60'ını oluşturan genç nüfus, İslami bankacılığın güçlü büyümesini sürdürmesinde önemli bir unsur olarak görülüyor.
TÜRKİYE'DE KATILIM BANKALARI GÜÇLENİYOR
Türkiye de hızlı büyüyen bir pazar. Katılım bankalarının gelecek 10 yılda pazar payını iki katından fazla artırarak yüzde 10'a yükseltmesi bekleniyor. Türkiye, sukuk (kira sertifikası) pazarına ilk adımı geçen eylül ayında attı.
attı. Hazine'nin eylül ayında 1 milyar dolarlık borçlanma öngören ihracına 5 katı talep geldi. Hazine bu ihraçla Türkiye'nin daha önce tam olarak faydalanmadığı İslami yatırımcı kitlesinden fon sağlamış oldu. Sukuk piyasası Körfez ülkelerinde doğdu. Malezya, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Endonezya, Katar gibi ülkeler her yıl milyarlarca dolarlık sukuk ihraç ediyor. Gerçekleştirilen 'sukuk' işlemlerinin lider oyuncusu Malezya iken, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Bahreyn ve Endonezya piyasasının yine en aktif ülkeleri. Malezya, 2009'un ilk dokuz ayında gerçekleştirilen sukuk işlemlerinin yüzde 68'ini tek başına yaptı. Birleşik Arap Emirlikleri'nin bu yıl yer almadığı piyasada ikinci büyük aktör ise yüzde 15'lik payıyla Suudi Arabistan oldu. 2009'un ilk dokuz ayında yapılan işlemlerin yüzde 90'ı üç ülke tarafından gerçekleştirildi.
Önceleri doğu ülkelerinin ilgi gösterdiği sukuk ihracı Avrupa'da da yayılıyor. Kira sertifikası piyasası için İngiltere, Fransa, Hindistan ve Rusya yasal düzenleme yapıyor. İslami finans sisteminin uygulamasını sağlayacak yasa değişikliklerini yaparak İslami bankalar kuran tek Avrupa ülkesi olan İngiltere'de 21 banka bu tür bankacılık hizmetleri sağlıyor.
UMMAN'DA İSLAMİ FİNANSIN ÖNÜ AÇILDI
Umman'da ise İslami bankacılık Kraliyet'in yayınladığı bir kararla İslami bankacılığın önü açıldı. Merkez Bankası başkanı 2007'de yaptığı açıklamada 'bankaların evrensel' olması gerektiğini söylemiş ve hükümetin İslami bankacılığa bakışı son bir kaç yıl öncesine kadar olumlu olmamıştı. Uzmanlar, yaklaşık üç milyon Müslüman'ın yaşadığı ülkede İslami finans sektörü için önemli bir potansiyel bulunduğunu vurguluyor. Daha önce yabancı basında yer alan haberlere göre, Umman'da İslami bankacılığa onay verilmesi hükümetin halkı memnun etme çabalarından bir tanesi. Yakın zamanda halk, daha fazla iş imkanı için hükümet aleyhinde protestolar başlatmış ve ardından yönetim, 2.6 milyar dolarlık ek kamu harcaması yapılacağını ilan etmişti. Uzmanlar, ülkede İslami bankacılık sisteminin zaman alacağına da değiniyor. Konusunda uzman bankacıların bulunması ve sistemin işler hale gelebilmesi için 3-5 yılın geçmesi gerektiği ve ülkedeki hemen her bankanın İslami hizmet vermeye istekli olduğu kaydedildi. Kısa sürede İslami bankacılığın piyasa payının yüzde 8-10 arası olacağı ve değerinin de en az 6 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
LİBYA YEŞİL IŞIK YAKTI
Bu arada Libya, bu yılın sonuna kadar İslami bankacılık kurallarını hayata geçirmeyi planlıyor. Libya Merkez Bankası Danışma Kurulu üyesi Dr. Salim eş-Şeyhi, bu ayın başında yaptığı açıklamada, Libyalı ve Arap yatırımcıların İslami bankacılık alanında hizmet sunmak üzere lisans talebinde bulunduğunu söyledi. Şeyhi, Libya'da faaliyet izni isteyen mali kurumların adı ve sayısı hakkında bilgi vermezken, Libya Merkez Bankası bünyesindeki İslami Bankalar Komitesi'nin, yapılan başvuruları değerlendirmeye aldığını belirtti. Salim eş-Şeyhi, Merkez Bankası'nın İslami bankacılık faaliyetlerini düzenleyen bir yönetmelik çıkarma kararı aldığını ifade etti. Geçici hükümetin kararıyla İslami bankalara lisans vermekten sorumlu komite kurulacağını ifade eden Şeyhi, komitenin, yapılacak lisans başvurularının kabulünde temel alınacak kriterleri belirleyeceğini ve aynı zamanda Libya bankalarının İslami bankalara dönüşme talebini değerlendireceğini bildirdi. Şeyhi, Merkez Bankası'nın, bankacıları İslami bankacılık alanında eğitmek ve bankalarda işlem yapanlara İslami kurallara uygun hizmet sunmak üzere bir program hazırlayacağını dile getirdi. Libya makamlarının geleneksel bankaların faaliyetlerine son verip vermeyeceği yönündeki soruya Şeyhi, "İslami bankaların Libya piyasasında geleneksel bankalarla paralel bir şekilde çalışması planlanıyor" yanıtını verdi. Devrik lider Muammer Kaddafi, Libya bankalarına İslami bankacılık hizmeti sunma yasağı getirmişti.
MÜSLÜMAN NÜFUSUN BÜYÜMESİ SEKTÖRÜN İTİCİ GÜCÜ
Alman Danışmanlık Firması Avantalion'un dünya genelindeki katılım bankacılığını incelediği bir başka rapora göre İslami bankacılık, kadar konuyla ilgili uzmanların eksikliği, olumsuz vergi politikaları ve İslami bankacılığın İslami bir kavram olarak algılanması nedeniyle bazı zorluklarla karşı karşıya. Yine de, özellikle Müslüman nüfusun yoğun olduğu ülkelerde ve bölgelerde ciddi bir büyüme potansiyeline sahip. "İslamcı Finans- Özel Bir Sunuş" başlıklı rapora göre, hem Avrupa'da artmakta olan Müslüman nüfusu, hem de finansal krizin sebep olduğu yeni alternatif arayışları bu potansiyelin temellerini oluşturuyor. Rapor uyarınca, 2006-2011 döneminde sektördeki varlıkların büyüklüğü ortalama yüzde 18.8 artış gösterdi. 2011 yılında aslan payı 388 milyar dolarla İran'a düştü. Dünyada yönetilen varlıkların yüzde 36'sını elinde bulunduran bu ülkenin yönettiği varlıkların büyüklüğü, kendisini takip eden Suudi Arabistan'ın iki katı büyüklüğünde. Malezya, BAE ve Kuveyt'te de varlıkların büyüklüğü 75 milyar doların üzerinde. Rapora göre şu an İran en büyük oyunculardan biri olsa da, Malezya ve Suudi Arabistan büyüme potansiyelleriyle öne çıkıyor. Örneğin Malezya'da pazar penetrasyonunun yüzde 18 civarında olduğu göz önüne alındığında, pazarın toplam büyüklüğünün 550 milyar dolar, yani İran'ın 1.5 katı olduğu hesaplanıyor.
Raporda yapılan değerlendirmelere göre Müslüman nüfusun yoğun olduğu ülkelerde ve bölgelerde ciddi bir büyüme potansiyeli var. Dünyada Müslüman nüfusun 2010-2030 döneminde yüzde 35 büyüyerek 1.2 milyardan 2.2 milyara yükselmesi bekleniyor. Sektördeki büyümenin diğer itici gücü kurumsal alandan gelen talep olacak. Ortadoğu ve Asya'daki birçok şirket Müslüman ortaklarının, İslami kurallara dayanan finans sistemiyle çalışılması baskısı altında. Bu yıl küresel sukuk ihracının yüzde 66 artarak 44 milyar doları bulması bekleniyor. Üçüncü itici güç ise Müslüman nüfusun yoğun olduğu ülkelerdeki güçlü ekonomik büyüme. 2009 yılında yaşanan ekonomik yavaşlama sonrasında petrol fiyatlarında meydana gelen canlanma, bu ülkelerin parasal sistemine likidite girişini hızlandırdı. Ticari ve sosyal alanlarda sermaye yatırımlarının artması hisse senedi ve tahvil piyasalarında talebi artırdı.
ALMANYA'DA SEKTÖR 20 YILDA %1.5 BÜYÜYECEK
Bu arada, Avrupa'nın da İslami finans açısından önemli bir potansiyeli taşıdığının altı çiziliyor. 2010-2030'da İngiltere, Fransa, Almanya'daki Müslüman nüfus artışının Ortadoğu ve Asya'daki birçok ülkedeki artış hızını aşacağı tahmin edilirken, 2030'a kadar Almanya'da İslami bankacılığın ortalama olarak yıllık yüzde 1.5 büyümesi bekleniyor. Aynı dönem için İslami bankacılığın İngiltere'de yıllık bileşik büyümesinin yüzde 3.4, Fransa'da ise yüzde 1.9 olması öngörülüyor. Aynı rapora göre bu alandaki bankaların 2030 yılına kadar Türkiye'de yüzde 0.9 ortalama yıllık büyüme göstermesi beklenirken, İran için bu beklenti yüzde 0.9, Endonezya için ise yüzde 0,8 seviyesinde. Bu rakamlar İslami bankacılığın Avrupa'da Müslüman ülkelerden daha fazla bir potansiyel sunduğunu ortaya koyuyor. Bu yönde halihazırda alınan kimi sinyaller de bu potansiyele dikkat çekiyor.
Büyük İslami finans pazarlarında görünüm
İran
* Toplam bankacılık varlıklarının büyüklüğü 2011 itibariyle 388 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. İslami bankacılık penatrasyonu yüzde 100.
* Dünyanın en büyük 10 İslami bankasının yedisine ev sahipliği yapıyor.
* Bank Melli Iran, toplam 59 milyar dolarlık olduğu tahmin edilen varlıklarıyla dünyanın en lider İslami bankacılık kuruluşu.
* Diğer iki bankası Bank Mellat ve Bank Sederat Iran, dünyanın en büyük dört İslami bankası arasında yer alıyor.
Suudi Arabistan
* 2011 yılı itibariyle İslami bankacılık varlıklarının büyüklüğü 151 milyar dolar. Sektörde penatrasyon oranı yüzde 35. Bu da ülkenin pazarında ciddi bir büyüme potansiyeli bulunduğuna işaret ediyor.
* Suudi Al Rajhi Bank, sektörde dünyanın ikinci büyük bankası konumunda. Diğer büyük İslami finans kuruluşları arasında National Commercial bank, Saudi British Bank ve Riyad Bank bulunuyor.
* Suudi Arabistan, bu yılın ilk çeyreğinde dünyanın en büyük sukuk ihracatçısı oldu.
Malezya
* Toplam bankacılık varlıkları 2010'da 505 milyar dolar olurken, 2011'de İslami bankacılık varlıkları 133 milyar dolar olarak gerçekleşti. İslami bankacılık penatrasyonu yüzde 18. İslami bankacılık pazar payı 2010'da yüzde 17.3 oldu.
* Şu an 17 İslami banka ve 4 uluslararası İslami banka faaliyet gösteriyor.
* Merkez Bankası, geleneksel bankaları İslami kurallara uygun birimler kurmaya teşvik ediyor.
* Hükümet, yasallar ve vergiler gibi birçok yolla sektörü teşvik ediyor. Örneğin yabancılara İslami bankaların yüzde 100 hissesine sahip olma hakkı tanınıyor.
BAE
* İslami bankacılık varlıklarının toplamı geçtiğimiz yıl 94 milyar dolar oldu. İslami bankacılık penetrasyonu yüzde 17.
* Ülkedeki en büyük İslami finans kuruluşları Dubai İslamic bank, HSBC Amanah ve Abu Dhabe İslamic Bank. BAE, bu yılın ilk çeyreğinde dünyanın ikinci büyük sukuk ihracatçısı oldu.
Kuveyt
* İslami bankacılık varlıklarının toplamı geçtiğimiz yıl 80 milyar dolar oldu. İslami bankacılık penetrasyonu yüzde 31.
* Ülkedeki en büyük İslami finans kuruluşu Kuwait Finance House. Kuveyt'de 1976 yılından bu yana İslami bankacılığa izin veriliyor. Büyük çaplı sukuk ihracına izin veren bir yasanını da yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Türkiye
* Toplam bankacılık varlıkları 2010'da 652 milyar dolar, 2006-2010 döneminde bileşik yıllık ortalama büyüme yüzde 25 oldu. İslami bankacılık varlıklarının büyüklüğü ise 2011'de The Banker'ın 'En Büyük 500 İslami Finans Kuruluşu' raporuna göre 28 milyar dolar. İslami bankacılık pazar payı 2010'da yüzde 4.3 idi.
* Türkiye'de 49 banka bulunuyor ve bunların 4'ü katılım bankası.
* Türkiye'de katılım bankacılığıyla ilgili özel düzenlemeler bulunuyor.
* Katılım bankalarının toplam şube sayısı 2010 yılında yüzde 8 artış kaydederek 607'ye çıktı.
Umman
* Toplam bankacılık varlıkları 2010'da 41 milyar dolar iken, 2008-2010'da yıllık ortalama büyüme yüzde 6.6 olarak gerçekleşti.
* Ancak Kraliyet, İslami bankacılık faaliyetlerine yeşil ışık yaktı
* Umman Merkez Bankası'nın İslami bankacılığa izin vermesi ve İslami finans faaliyetleri için gerekli düzenlemelerin yapılması bekleniyor.
* Tamamıyla İslami finans alanında faaliyet gösterecek iki bankaya izin verildi, çoğu geleneksel bankanın da Şer'i kurallara uygun gişeler açacağı tahmin ediliyor.
Diğer gelişmiş pazarlar
* İslami finans likidite sıkışıklığı yaşanan Asya ve Avrupa'nın finans piyasalarına doğru genişliyor. İngiltere, Fransa ve Almanya İslami finans için en büyük potansiyeli taşıdığı düşünülen Avrupa pazarları.
* İngiltere'nin ilk İslami finans kuruluşu İslamic Bank of Britain, faaliyetlerine 2004 yılında başladı.
* Fransa'da muharaba kontratlarına ve sukuk ihracına izin veren düzenlemeler 2008 yılında hayata geçirildi.
* Almanya'da katılım bankası Kuveyt Türk'ün Kuveyt Türk'ün Almanya'da Federal Mali Denetim Kurumu'na (BaFin) bu ay içinde başvuruda bulunması bekleniyor. Almanya'da dört milyondan fazla Müslüman'ın yaşadığı göz önüne alındığında Kuveyt Türk'ün girişiminin İslami bankacılık açısından önemli bir sınav olacağı belirtiliyor.
* Avustralya'da National Australia Bank, Şer'i kurallara uygun tahvil ihracı gerçekleştirmek için regülatörlerle görüşmeler yapıyor.
* Çin'de Hong Kong, kent yönetiminin vergi kurallarının, İslami tahvil ihracına izin verecek şekilde yeniden düzenlenmesini istiyor.
Evrim Küçük/Dünya
Yorum Yaz