Konutta faiz artışıyla birlikte 100 bin liralık krediye 8 bin 400 lira zam geldi!
Son yükselişlerin ardından ev almak için bankadan 100 bin lira kredi çeken bir tüketicinin toplam maliyetinde önemli bir artış yaşandı
Merkez Bankası'nın faiz indirimleri, bono ve mevduat oranlarındaki düşüşler ve kredi derecelendirme kuruluşlarının üst üste not artışlarıyla mayıs ortasında tarihin en düşük düzeyini gören tüketici kredisi oranları, yeniden tırmanışa geçti. Böylece yılbaşından bu yana görülen tüketici bayramı kâbusa dönmeye başladı. Bankalar, mevduat ve bono faizlerindeki artışın ardından konut kredilerinde aylık 0.1 puan zam yaptı. Zam oranları halen tezgahaltı olarak uygulanırken, pazartesi günü yapılacak yönetim toplantılarının ardından resmileşecek. Son faiz artırımlarıyla birlikte en düşük konut kredisi faiz oranı yüzde 0.64'ten yüzde 0.75'e yükselirken, bu tırmanışın 10 yıl vadeli 100 bin TL'lik konut kredisinde tüketiciye faturası 8 bin 400 lirayı buluyor. Faiz artırımı nedeniyle tüketicinin aylık taksidine yapılan zam ise 70 lirayı buluyor.
Önce Gezi sonra Fed
Mayıs ortasında iç ve dış piyasalardaki olumlu havayla bono faizleri yüzde 4.80, mevduat oranları yüzde 6'ya kadar inerken, önce Gezi Parkı eylemleri ardından ABD Merkez Bankası Fed'den gelen açıklamalar trendi tamamen tersine döndürdü. Üst üste yaşanan şoklar nedeniyle mevduat faizleri yüzde 8'in üzerine çıkarken, bono faizleri de yüzde 8'e dayandı. Bankalar da bu yükselişleri tüketici kredilerine yansıtmaya başladı. Konut kredilerinde faiz oranları, Gezi Parkı olayları sırasında yüzde 0.64'ten yüzde 0.70'e çıkarken, son olarak ABD Merkez Bankası'nın açıklamaları aylık faizi oranlarını yüzde 0.75'e taşıdı. Aylık faizdeki bu değişimin tüketicinin yıllık maliyetine yansıması 2.5 puana yakın oldu. Yıllık faiz yüzde 10.5'ten yüzde 12.9'a çıktı. Bankacılar, Gezi Parkı olaylarının faiz artışında etkili olduğunu, ancak asıl artışın ABD Merkez Bankası Fed'in son kararlarıyla geldiğini belirtiyor.
Fed'in, para basma programının 2014 ortasında bitireceğini ve dolar faizini 2015'ten itibaren artıracağını duyurması, ABD tahvil faizlerinin yükselmesine neden olurken, tüm dünyada faiz oranlarında artış başladı. Bu yüzden başta konut kredisi olmak üzere tüketici kredilerinde kısa sürede eski oranlara dönüş beklenmiyor.
Faizdeki artış seçim öncesi AKP'yi eritir
Konut kredilerindeki artışın iktisadi olduğu kadar kuşkusuz siyasi boyutları da var. Çünkü gayrimenkul sektörü uzun süredir AKP iktidarının ekonomik itici gücünü oluşturuyor. Ve bu sektördeki yavaşlama doğrudan ekonomi üzerinde etkili olduğu için, iki yılda üç seçime hazırlanan AK Parti açısından büyük bir dezavantaj ortaya çıkıyor. Faizdeki artışın kalıcı olması, gayrimenkul sektörüne çift yönlü darbe vuruyor. Öncelikle ihtiyacı olan tüketici, finansman koşulları kötüleştiği için ev almayı erteliyor. İkincisi ise gayrimenkulden getiri beklentisi içindeki yatırımcılar, konut yerine faize yatırım yapıyor. Bu durumun Türkiye genelinde sosyolojik ve siyasi açıdan iki yönlü etki yaratması mümkün. Birincisi tüketici, yani seçmen gözünde AK Parti'nin sunduğu ekonomik ‘mucizenin' zayıflaması. İkincisi Ak Parti'nin yarattığı yeni zengin kitlesinin ağırlıkla gayrimenkul sektörüne yatırım yapan işadamlarından oluşması. Gezi olayları nedeniyle geleneksel burjuvaziyle kavgası büyüyen AKP'nin ekonomik kaleleri de giderek zayıflıyor.
Aylık taksit 1.196 TL'den 1.266 TL'ye yükseldi
Son yükselişlerin ardından ev almak için bankadan 100 bin lira kredi çeken bir tüketicinin toplam maliyetinde önemli bir artış yaşandı. Geçen ay ortasında yüzde 0.64 faizden kredi çeken bir tüketici, söz konusu tutar için ayda bin 196 TL taksit öderken, söz konusu tutar son olarak bin 266 liraya çıktı. Tüketicinin 100 bin liralık kredi için 10 yıl boyunca ödeyeceği tutar ise 8 bin 400 TL artışla 143 bin 520 liradan 151 bin 920 liraya çıktı.
Oğuz Karamuk/Taraf
Yorum Yaz