Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, yıkım şirketlerini kontrol altına almak için harekete geçti!

Hükümet, kentsel dönüşümünde yıkımların faciaya dönüşmemesi için alarma geçti. Bir yıl öncesine kadar bir elin parmaklarını bile geçmeyen yıkım şirketlerinin sayısının bir anda 150'ye fırlaması ve hurdacıların bile yıkım şirketine dönüşmesi üzerine sıkı denetimler yolda. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, sektör temsilcilerinin hazırladığı raporlar ışığında yıkım yönetmeliği çıkaracak. Nisan ayında yürürlüğe girmesi beklenen yönetmelik ile bundan böyle her önüne gelen yıkım yapamayacak.

 

 

Türkiye, geçtiğimiz yıl kentsel dönüşümün düğmesine bastı. Birçok ilde aynı anda başlanan dönüşüm 2013 itibarıyla hızlandı. Dönüşüm kapsamında Türkiye genelinde 7 milyon konut yıkılacak. Kentsel dönüşüm başlamadan önce yıkım yapan şirket sayısı 3 ila 5 arasındayken şu anda piyasada 150'nin üzerinde yıkım şirketi mevcut. Bu şirketlerin sadece 20'si amatör değil. Ama tam profesyonel de değil. Profesyonel olan şirket sayısı ile sadece 5 ile sınırlı. Kurulan yıkım şirketlerinin büyük bir kısmının daha önce bu işle hiçbir ilgisi olmamış. Birçoğu hurdacılıktan geliyor. Sektör uzmanlarına göre kahveler yıkım ekipleri ile doldu taştı...

 

 

Yıkım Müteaahitleri Derneği yeni adı Çevre ve Kentsel Dönüşüm Derneği'nin önderliğinde sektörü disipline edecek yeni düzenlemeler yolda. Yıkım Yönetmeliği Tasarısı'ndaki maddelere göre sektörde işin uzmanı olmayanın şansı yok. Taslağa göre yıkım şirketlerine ruhsat zorunluluğu geliyor. Ruhsatlar ancak belli bir donanıma sahip olan şirketlere verilecek. Yıkım öncesinde ayrıntılı bir proje hazırlanacak ve onaya sunulacak. Ayrıca yıkım şirketleri atık kontrolünden, çevresel önlemlere, teknik ekibin donanımına birçok konuda kontrol altında tutulacak.

 

Yıkım süresince acil yardım ekibini hazır bulunduracak ve sahada sürekli denetim elemanları gezecek. Kentsel dönüşüm ile ortaya çıkan yıkım sektörünün kontrol altına alınmasının hayati bir önem taşıdığını belirten Çevre ve Kentsel Dönüşüm Derneği Başkanı Mehmet Ali Bulut,  sektörde işin uzmanı olmayan birçok şirket türediğine dikkat çekti. "Kurulan yeni şirketlerin  birçoğunun ofisi bile yok" diyen Bulut, şöyle devam etti: "Yıkım inşaat yapımından çok daha büyük riskler taşıyor. Kontrolsüz yapılacak yıkımlarda iş kazası riski en yüksek seviyede. Yıkımlar bugüne kadar sadece zabıtalar tarafından denetleniyordu. Ama artık işin çok daha ciddi bir şekilde ele alınması lazım. Yıkımın boyutu  artık çok daha büyük. Gecekondulardeğil çok katlı binaların yıkımı söz konusu. Sıkı bir denetim mekanizması olmadığı takdirde kentsel dönüşüm yıkım faciasına dönüşebilir. İş kazalarında birçok kişi hayatını kaybedebilir."

 

 

Taslağın mimarlarından Avukat Rahmi Sinan Şavluk da kentsel dönüşümün başlaması ile ortaya çıkan yıkım  şirketlerinin acilen denetim altına alınması gerektiğini açıkladı. Hafriyat şirketlerinin ve hurdacıların bile yıkım şirketine dönüştüğünü kaydeden Şavluk, "Bakanlık durumun ciddiyetinin farkında. Bu yüzden de yönetmeliği bir an önce devreye sokmak için çalışmaları hızlandırdı. Taslak görüşe açıldı. Üniversitelerden görüşler tamamlandı. En geç nisan ayında yönetmeliğin devreye girmesi bekleniyor" açıklamasını yaptı.

 

 

Kentsel dönüşüm kapsamında yıkılacak olan 7 milyon konut, yabancı yatırımcıların da iştahını kabarttı. Avrupalı profesyonel yıkım şirketleri bunun için Türkiye'nin yolunu tuttu. Şu anda Türkiye'de 15 yabancı yıkım şirketinin ortak aradığı belirtiliyor.

 

 

Bakanlığın isteği üzerine Çevre ve Kentsel Dönüşüm Derneği, önümüzdeki günlerde 'kentsel dönüşüm danışma hattı'nı

faaliyete sokacak. Vatandaş, bu hattan sadece yıkımlarla ilgili değil kentsel dönüşümle ilgili her türlü konuda bilgi almak için yararlanabilecek.

 

 

Gündemdeki bir diğer önemli gelişme de yıkım projelerinde sigorta döneminin başlayacak olması. Bugüne kadar bu

konuda riskler öngörülemediği için yıkım projeleri sigortalanmıyordu. Tasarıda yıkım müteahhitlerinin, faaliyetleri sebebiyle meydana gelen riskleri sigorta teminatı altına almasına yönelik de düzenlenmeler mevcut. Yıkım müteahhidi, yıkım projesinde gösterilen yıkım faaliyetinin sigorta altına alındığına dair sigorta poliçesi aslını yıkım projesine eklemek zorunda olacak.

 

 

 

Yıkım müteahhitleri, yıkılacak yapılar ile ilgili olarak, yıkım projesi hazırlayacak. Yıkılacak yapının elektrik, su, doğalgaz, baraj, kimyasal ve akaryakıt gibi risk unsuru içeren tesislere olan uzaklığını gösterir mahal krokisi, yapının teknik özellikleri, komşuluk durumu, yıkım safhasında tehlike arz edebilecek olan tesisatı ve tehlikeli atıkların neler olduğu, alınacak çevre ve güvenlik tedbirleri, kullanılacak yıkım tekniği, bu tekniğin uygulama planı, atık yönetimi planı, teknik ekibin diplomalarına kadar her türlü ayrıntı proje de belirtilmek zorunda.

 

 

Yıkımlar için öncelikle belediyeden yıkım ruhsatı alınacak. Yıkımlar, yıkım projesine uygun olarak sadece yıkım müteahhitliği belgesine sahip gerçek ve tüzel kişilerce yürütülecek.

 

 

Yıkım müteahhitleri, yıkım tekniğine göre uygun mühendislik hizmetini almak ve ya teknik müşavir bulunduracak.

 

 

Yıkım faaliyetlerinin yönetiminden sorumlu kişi, kurum ve kuruluşlar, faaliyetlerin çevre ve insan sağlığına olabilecek zararlı etkilerinin azaltılması için gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacak. Sağlıklı bir geri kazanım ve bertaraf sisteminin oluşturulması için atıkların kaynağında ayrılması ve seçici yıkım yapılacak.

 

 

Sahada yıkım süreçleri belediyelerin ve il özel idarelerin deneyimli denetim elemanları tarafından sıkı bir takibe alınacak. , güvensiz hale gelen yapılar, iş güvenliği uzmanları, yıkım yapılacak alan, 'Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 'nde belirtilen atıklar, teknik ekipleri, yıkım ruhsatları ve şantiyeye kadar her alanda denetim yetkisine sahip olacak.

 

 

Yıkım faaliyeti yapılacak mahalde yeterli sayıda acil tıbbi yardım ekibi ve yangınla mücadele ekibi bulundurulacak.

 

Yıkım müteahhitleri A, B ve C olmak üzere üç sınıfa ayrılacak

 

Yıkım faaliyeti için  Bakanlıktan yıkım  müteahhitliği belgesi alınacak. Üç kategoride sınıflandırılan belgeler şöyle:

 

 

Bünyesinde en az bir inşaat ve bir çevre mühendisi istihdam eden, son on beş yılda en az 30 bin metrekare yıkım iş deneyimi bulunanlar alabilecek. A sınıfı yıkım müteahhidi her büyüklükteki ve yükseklikteki yapının yıkımını yapabilecek.

 

 

İştigal konusu yıkım faaliyetleri olan ve A sınıfı yıkım müteahhidi olmak için gereken şartları sağlayamayan, bünyesinde en az bir inşaat ve çevre mühendisi bulunduranlara verilecek. Toplam kapalı alanı en fazla 5 bin metrekare olan ve yüksekliği 25 metreyi aşmayan yapıların yıkımı yapabilecek.

 

 

Bünyesinde en az birer tane; Patlayıcı Yüksek Mühendisi, patlayıcı konusunda lisansüstü tez hazırlayarak eğitim almış maden mühendisi, statik-dinamik alanında yüksek lisans yada doktora yapmış inşaat mühendisi, çevre mühendisi bulunduran, A veya B Sınıfı Yıkım Müteahhitliği Belgesine sahip olanlara verilecek.