Işık Gökkaya: Bina tamamlama sigortası mağduriyeti ortadan kaldıracak!
KONUT sektörünün büyük firmaları arasında yer alan Fi-Yapı’nın zor duruma düşmesi ve arkasında binlerce mağdur bırakması gözlerin yeniden ‘satyap’çı müteahhitlere çevrilmesine neden oldu
Konut sektörünün büyük firmaları arasında yer alan Fi-Yapı'nın zor duruma düşmesi ve arkasında binlerce mağdur bırakması gözlerin yeniden 'sat-yap'çı müteahhitlere çevrilmesine neden oldu. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının hazırladığı yeni Tüketici Kanunu taslağında bu tip durumlara karşı yeni bir sigorta önlemi yer alıyor. Taslak mevcut hali ile yasalaşırsa inşaat şirketleri projeye başladıklarında sigorta yaptırma zorunluluğu ile karşı karşıya kalabilir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığının hazırladığı yeni Tüketici Kanunu taslağında yer alan bir ifade maketten konut alanların olası mağduriyetlerini önleyebilecek. Daha önce Türkiye'de uygulanmayan ve tasarıya 'bina tamamlama sigortası' olarak giren ifadeye göre, inşaat şirketleri yaptıkları projeleri bitirememe riskine karşı sigorta yaptıracaklar. Ancak bu sigortanın kapsamı ve zorunluluğu konusunda henüz bir görüş birliği yok.
İnşaatçılar yeni sigortayı olumlu bulmakla birlikte, tüketicinin maliyetini artırabileceğine dikkat çekiyor. Bakanlığa bağlı Tüketicinin Korunması Genel Müdürlüğü yetkilileri ise sigortanın mağduriyetlerin engellenmesi noktasında tüketiciye büyük yarar sağlayacağını düşünüyor.
Yeni Tüketici Kanunu taslağı, bayram tatilinin ardından kamu ve özel sektör temsilcilerine gönderildi. Sektör temsilcileri taslağı bir ay inceledikten sonra görüşlerini içeren raporları bakanlığa gönderecek. Bu görüşler dikkate alınıp taslağa son şekli verildikten sonra da Başbakanlığa gönderilecek. Tasarının yılbaşına kadar yasalaşıp yürürlüğe girmesi bekleniyor.
KONUTTA SON YILLARIN EN BÜYÜK ŞİRKET KRİZİ
OLUMLU BİR UYGULAMA
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Işık Gökkaya, bina tamamlama sigortasını tüketiciler açısından çok olumlu bulduğunu ve olası mağduriyetlerin önüne geçeceğini söyledi.
Gökkaya, "Avrupa'da bazı ülkelerde var fakat şu anda Türkiye'de uygulaması yok. Yurtdışındaki sigorta şirketleri ile konuşup ne şekilde yapılabileceği araştırılıyor. Eğer yürürlüğe girerse tüm projelerin tamamlanmasını ve bitmesini sağlayabilecek çok önemli bir uygulama olacak" dedi.
Maketten satışları tamamen yasaklamanın yerine getirilecek sigorta sisteminin daha olumlu olduğunu kaydeden Gökkaya, maliyet konusunda ise şunları anlattı:
"Sigortanın konut fiyatına oranını söylemek zor ama sigortanın getireceği maliyet diğer enstrümanlara göre daha daha fazla olmaz. Ayrıca maliyetler sigorta sisteminin Türkiye'ye uyarlanması ve yapılan projelerin niteliğine yerine, sahibine bağlı olarak değişir. Sonuçta kimin yaptığı ve bu müteahhitin önceki projelerindeki başarısı da önemli bir kriter.
ÜÇLÜ MEKANİZMA İLE OLMALI
SİGORTA YAPTIRABİLEN RUHSAT ALSIN
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Mehmet Kalkavan, getirilmesi düzenlenen sigortanın zorunlu olmaması gerektiğini, uygulamanın yurtdışındaki gibi yapılması gerektiğini söyledi. Zorunlu olduğununda sigorta şirketlerinin çok riskli firmalara da sigorta yapmak zorunda kalacağına dikkat çeken Kalkavan, "Hiç bir sigorta şirketi bunu yapmak istemez. Ama siz zorunlu yaparsanız şirket poliçe kesmek zorunda kalıyor. Poliçeler de doğal olarak yüksek olunca kamuya şikayet ediyorlar. Böylece iş bir kısır döngüye giriyor" dedi.
Sigorta şirketlerinin yurtdışında denetim firmaları gibi kullanıldığına ve bu yönüyle devlet üzerindeki denetim yükünü aldığına işaret eden Kalkavan, şöyle devam etti:
"Yurtdışında kamu otoritesi inşaat firmasına 'sen sigorta poliçesini getirebilirsen ben sana ruhsat veririm' diyor. Böylece sigorta şirketi denetim görevi de üstlenmiş oluyor. Standartların oluşturulmasında bu yolu izleyerek gitmek önemli. Bina tamamlama sigortası uygulamasının da buna benzer kurgulanması gerekiyor. Ama biz genelde tersten gidiyoruz."
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Dubakayım, getirilmesi düşünülen bina tamamlama sigortasının hem sektör hem de tüketici açısından çok olumlu olduğunu, ancak tarifinin iyi yapılması gerektiğini söyledi. Yurtdışındaki uygulamalara dikkat çeken Durbakayım, yapımcı firma karşısında sadece bir sigorta şirket değil finans kuruluşu, denetçi ve sigortacıdan oluşan üçlü bir yapının olması gerektiğini söyledi.
Durbakayım, şunları anlattı:
"Bu üçlü mekanizma ile inşaat şirketi mutabakat yapacak. Yaparken de projesini, bilançosunu, özkaynaklarını, arsanın durumunu ve kalan herşeyi en ince ayrıntısı ile anlatacak. Yapılan çalışma sonrasında finans kuruluşu bu projede olup olmamaya karar verecek. Böylece bugünkü gibi riskleri ve maliyetleri hesaplanmamış bir sürü proje ortaya dökülmemiş olacak. Proje finansal denetiminden tam bir onay almış şekilde ortaya çıkacak."
Bu sistemin sadece tüketiciyi değil aynı zamanda inşaat başladıktan sonra çeşitli imar ve yönetmelik riskleri ile karşı karşıya kalan müteahhitleri de koruyacağına dikkat çeken Durbakayım, şöyle devam etti:
"Kurumsal olan firmalar tüm fizibiliteleri kendisi yaptığı için daha yüksek fiyatlarla daire satıyor. Ama eğer bu sisem gelirse tüm firmalar üçlü bir kontrolden geçmek ve denetime girmek zorunda kalacak. Dolayısıyla kurumsal firmaların karşı karşıya kaldığı haksız rekabet ortadan kalkacak. Bizim ödediğimiz maliyetleri diğerleri de ödemek zorunda kalacak."
Durbakayım, tek başına sigorta olayının çok büyük bir prim yükü gerektireceğini belirterek, "Eğer kanunda bu şekilde bir üçlü yapı getirilirse primler de düşecek. Özellikle sektörde kurumsallaşmış firmalarla yeni giren firmalar arasında ciddi bir risk primi farkı olacak" dedi.
KONUT MALİYETLERİNİ ARTIRIR
İnanlar İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Serdar İnan, bina tamamlama sigortasının yasalaşması halinde bunun maliyetini tüketicinin ödeyeceğini söyledi. Sektörde maliyet hesabı yapamadığı için batan bazı firmalar nedeniyle tüm tüketicilerin maliyetini artırmanın çok mantıklı olmadığını savunan İnan, şöyle konuştu:
"Tüketicilerin elbette korunması gerekir ama bunun faturasını sektörün tümüne kesmemek gerekir. Ben maliyet hesabımı yapıp üzerine kar koyuyorum ve alıcılardan para kazanıyorum. Şimdi tüketici niye ek bir maliyet daha ödesin?
Bu sigorta sistemi belki bina maliyetleri üzerinden yapılabilir. Devlet bayındırlık veye maliyet fiyatının altında satanlara sigorta zorunluluğu getirebilir. Nasıl arabalar için kasko bedeli belirleniyorsa yeni başlayan inşaatlar için de maliyet bedeli çıkarılabilir. Ayrıca sektöre yıllarını veren ve her işi düzgün teslim etmiş bir çok firma var. Bunları yeni çıkan firmalarla aynı kefeye koymamak gerekiyor."
Bina tamamlama sigortasının ilk anda konut maliyetlerini yüzde 10 artırabileceğine dikkat çeken İnan, şöyle devam etti:
"Çünkü bu bitmiş bir ürünün sigortası değil. Siz önce müteahhiti sigortalıyorsunuz. Sonra belediye ve kamu kurumları riskini sigortalıyorsunuz. Arkasından sektöre ve ülke risklerine sigorta yapıyorsunuz. Son olarak bu sigorta 2-3 yıllık dönemi kapsıyor. Tüm bunların sigorta maliyeti de arabaya kasko yaptırmak gibi olmaz. Oransal maliyet çok yükselir."
Eren Güler/Hürriyet
Yorum Yaz