İstanbul'a yapılacak 3. havalimanı ihalesine girecekleri zor şartlar bekliyor!

 

Yeni havalimanına ilişkin kamuoyunu ve ilgili tarafları meşgul edecek birden fazla kritik başlık bulunuyor. Atatürk Havalimanı'nı işleten TAV'ın konumundan, yeni havalimanı için seçilen bölgenin altyapı sorunlarına kadar değişik başlıklar projenin önemli virajlarını oluşturuyor. Yine üçüncü havalimanı, çok iyi bir finansman mühendisliğine ihtiyaç duyuyor. Diğer havalimanı ihalelerinden farklı olarak 4'lü, 5'li konsorsiyumlarla üçüncü havalimanı sürecine dahil olmaları bekleniyor. Konuyu çok yakından takip eden ve ihale sürecine katılması çok kesin olan büyük bir grubun en üst düzey yöneticisi, bu keskin virajlara ilişkin, "Deniz haricinde dünyanın en zor zemin çalışmaları üçüncü havalimanı için yapılacak. Keskin virajların emek ve değer bazındaki maliyeti çok yüksek olabilir" diyor. İstanbul'un üçüncü havalimanında kapalı alan 1.5 milyon metrekarelik bir büyüklüğe kurulacak. Dört etaptan oluşan projenin ilk etabının dört yıl içinde bitmesi hedefleniyor. Projenin ilk etabı için 90 milyon yolcu kapasitesine sahip, 680 bin metrekarelik ana terminal, 88 adet yolcu köprüsü ve 12 bin araçlık otopark yatırımı gerçekleşecek. Ulaştırma Bakanlığı, projenin sahibi işletmeciye 12 yıl için 342 milyon yolcu garantisi verecek. 

 

 

İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı, yapımı yalnız Türkiye'nin değil, dünyanın en hızlı biten havalimanları arasında ilk sırada yer aldı. 40 ayda bitmesi planlanan havalimanı 18 ay gibi bir sürede tamamlandı. Son teknoloji ile yürütülen zemin etüd çalışmalarında yerin altına 70 bin metrelik kazıklar dikildi. 500 milyon Euro'ya mal olan İSGH'de toplam harcamanın yüzde 10'unun üzerindeki bir değerin yalnızca zor zemininin güçlendirilmesi için harcandığı biliniyor. İSGH'nın zemininin bir benzeri hatta daha zorlusu üçüncü havalimanı için seçilen bölge için söylenebilir. İstanbul'un çok uzun yıllardır kömür üretim havzası olarak bilinen bölgede, kilometrelerce uzanan çukurları ve boşlukları doldurmak, zemini düzleştirmek ve aranan standartlara ulaştırmak çok ciddi zahmet, emek ve maliyet gerektirecek. Uzmanlar, üçüncü havalimanının beklentilerin ötesinde gelişmelere sahne olma ihtimalinin en çok zemin çalışmalarında kendini göstereceğine vurgu yapıyorlar. Bu durum projeyi hem maliyet hem de 48 ay gibi bir zaman dilimi içerisinde bitirilme ihtimalini çok zorlayacak. 

 

 

İklim şartları ve çevresel faktörler yönü ile bakıldığında üçüncü havaalanının ciddi risk barındırdığını düşünenlerin sayısı hiç de az değil. En büyük çevre tehdidi ise hemen yakınında bulunan Kuzey ormanlarına dönük oluşturuyor. Yine İstanbul'un en gözde su havzalarından Terkos'a yakınlığı da ciddi tehdit olarak algılanıyor. Uçakların yakıtları ve egzoz kirliliğinin yanı sıra şu noktanın da altı çizilmeli. Bölgeye yalnızca üçüncü havalimanı yapılmıyor. Havalimanı ile birlikte bölge doğal olarak yapılaşmaya da açılacak, yakın çevresine binlerce konutun oluşturacağı bir yerleşim imkanı sağlanacak. 

 

 

Her ne kadar yapılan açıklamada finansman maliyeti 7 milyar euro olarak açıklanmış olsa da, ihaleyi en fazla kira ödemeyi taahhüt eden şirket kazanacak. Limak, Atlasjet, Alarko, Sabancı, Kolin İnşaat gibi şirketler, ihaleyle ilgilendiklerini zaten açıklamışlardı. Talipli olunca ihale bedelinin 9-10 milyar Eu ro'ya çıkması da muhtemel. Ulaştırma Bakanlığı, ihaleyi kazanacak şirketin kredi işlemlerini beklemeden yüzde öz kaynakla işe başlama şartı getirdi. Bu durum kuşkusuz ihaleyi kazanacak şirketi zorlayacak konuların başında geliyor. Zira yüklenici şirket, kabaca 2 milyar Euro gibi bir parayı kendi öz kaynaklarından karşılamak zorunda kalacak. Geri kalan kısmı ise kredilendirilecek. Sektör temsilcileri bu ağır maliyet nedeniyle ihaleye katılan şirket sayısının sınırlı olabileceğini de düşünüyor. Genel beklenti ise ihalede çekişmenin TAV-Limak arasında geçeceği yönünde. Ancak bu kez ihale için oluşturulacak konsorsiyuma dahil olacak şirketlerin sayısının fazla olacağına kesin gözü ile bakılıyor. 

 

 

Kuşkusuz, projenin yeri yabancı birçok talibi de var. Fakat içlerinde en merak edileni TAV'ın alacağı pozisyon. TAV CEO'su Sani Şener, sıkça yaptığı açıklamalarda üçüncü havalimanının ihalesini kaçırmayı düşünmediklerini net bir şekilde ortaya koymuştu. Hatta ihalenin alınamaması durumunda TAV'ın marka gücünün zedelenebileceğini de bizzat Şener açıklamıştı. Bu yüzden de TAV, 3 Mayıs'taki ihaleye mutlak kazanmak isteyecek. Diğer taraftan TAV, Atatürk Havalimanı'nın işletmesine 2021 yılına kadar sahip. Üçüncü havalimanı 2021'den önce biterse, Ulaştırma Bakanlığı TAV'a tazminat ödemek zorunda kalacak. Diğer taraftan Atatürk Havalimanı'nın geleceği de net değil. Atatürk ile yeni havalimanının mesafesinin yakın olması, Atatürk Havalimanı'nın geleceğini de etkiliyor. Hatırlanacağı gibi geçtiğimiz aylarda Atatürk Havalimanı'nın kapatılma ihtimalinin olduğu konuşulmuştu. 

 

 

TAV ve Limak'ın, üçüncü havalimanı ile ilgili çok ciddi bir hazırlık yaptıkları biliniyor. TAV'ın en büyük kozlarından birini yüzde 38 ile kendilerine ortak olan Fransız Aeroport de Paris oluşturuyor. Ortaklıkla yeni havalimanlarına talip olma hedefleri de bulunuyordu. Fransızların kredi notunun A+ olması maliyeti düşük kredi bulmalarında önemli avantaj oluşturacak. Malezyalı ortakları GMR ile birlikte adım attıkları İSGH'nı çok başarılı bir inşaat sürecinin ardından işletmeye açan Limak da ihalenin iddialı isimlerinden. IC Holding Alman Fraport ortaklığı, Singapurlu Ghangi ve Londra Heatrow Havalimanı'nı işleten İngiliz BAA da ihale sürecini çok yakından takip ediyor. Yine Hollandalı Schiphol Group da adı geçen yabancılardan. Atlasjet'in sahibi AIC Group da İtalyan One Works ve yatırım fonu TRKMW ile ihaleye hazırlanıyor. Son dönemde iyi ortaklık kuran Cengiz Holding ve Alarko Holding'in de projeye ilişkin güç birliği oluşturduğu kaydediliyor.