Kentsel dönüşüm camcılara yarayacak!
Türkiye'de camın hammaddesinin yüzde 98'nin iç pazardan karşılanması rekabet gücünü arttıran önemli bir faktör Kentsel dönüşüm camcılara yarayacak
Türkiye'de camın hammaddesinin yüzde 98'nin iç pazardan karşılanması rekabet gücünü arttıran önemli bir faktör Kentsel dönüşüm camcılara yarayacak
Girdilerinin tamamına yakınını yurt içinden temin eden, ihracatçı, ülke ekonomisine net katma değer yaratan ve Türkiye'nin lokomotif sektörlerine girdi veren cam sektörünün gözü Türkiye'de yakın zamanda gerçekleşecek olan kentsel dönüşümde.
Yurtiçi ve yurtdışı kapasite kullanımı 4 milyon tona yaklaşan cam Türk cam sektöründe kentsel dönüşümle birlikte artış bekleniyor. Sektör temsilcileri, sektörün yakın zamanda gerçekleşmesi düşünülen kentsel dönüşüm ile büyük bir ivme yakalanacağını belirtiyor.
Camın 2023 Vizyonu 2,5 Milyon $ Kurulduğu dönemden bugüne kadar yaptığı çalışmalar ve atılımlarla Türkiye cam sektörü dünyada önde gelen cam üreticisi ülkeler arasına girerek her geçen yıl rekabet gücünü pekiştirdi. Cam sektörü, ürünleriyle inşaat, otomotiv, enerji, beyaz eşya, gıda, içki, meşrubat, ilaç, kozmetik, turizm, mobilya, boru, elektrik ve elektronik gibi birçok sektöre ve ev kesimine girdi veren temel sanayi alanlarından biri olup, ülke ekonomileri açısından büyük önem taşıyor. Şişecam kaynaklarına göre, 2011 yılında Türk cam sektöründe yüzde 90'lık paya sahip olan Topluluğu'nun cirosu yaklaşık 2 milyar TL değerinde. Sektörün 2023 vizyonu ise 2,5 milyon dolar olarak hedefleniyor. Sektörün Türkiye'deki kentsel dönüşüm ve Avrupa'daki güçlü yapısı sayesinde bu rakama rahat ulaşacağı belirtiliyor. Küresel kriz nedeniyle 2009 yılının ortalama kapasite kullanım oranı yüzde 70 seviyelerinde belirlenirken, 2010 yılında ortalama kapasite kullanım oranı yüzde 82'ye ulaşmıştı. 2011 yılı ortalama kapasite kullanım oranı ise yüzde 87 olarak hesaplanmıştı. Türk Yapı Sektörü Raporu verilerine göre Türkiye cam sektöründe 46 adet firma ve yaklaşık 20 bin civarında çalışan bulunuyor. Şişecam kaynaklarına göre, 2011 yılında yurtiçi toplam cam üretim miktarı yaklaşık 2,5 milyon ton olarak gerçekleşti.
TOPLAM KAPASİTE 4 MİLYON TONA YAKLAŞTI
Cam üretiminde kullanılan en önemli girdiler, kum, soda, dolomit, kuvartz maddeleridir. Ülkemizin bu kaynaklar açısından zengin olması nedeniyle, Türk cam sanayi % 98 oranında yerli hammadde kullanılıyor. Ülkemiz cam sanayinin üretim kapasitesi yaklaşık 3,1 milyon ton olup, üretim kapasitesinin yüzde 90'ı Şişecam tarafından karşılanıyor. Türkiye cam sektörünün yurtiçi ve yurtdışı toplam üretim kapasitesi 4 milyon tona yaklaştı. Düzcam, cam ev eşyası, cam ambalaj, cam elyaf gibi ana üretim alanlarındaki yurtiçi mevcut kapasitesi 2,7 milyon tondur. Yurtiçi üretim kapasitesinin yüzde 50'si düzcam, yüzde 32'si cam ambalaj, yüzde 16'sı cam ev eşyası, kalan yaklaşık yüzde 2'lik kesim de cam elyafı kapasitesinden oluşmaktadır. Sektörde en büyük üretici olan Şişecam 150 ülkeye ihracat yapmaktadır. Sektörde üretim eğilimleri günümüz koşullarına ve etkileşim halinde olduğu sektörlerin gösterdiği gelişmelere paralel seyretmektedir.
Yapı sektöründe camla ilgili gelişmeler, çevre koruma ve enerjinin verimli kullanımı bağlanımda özellikle kaplamalı camlar alanında yoğunlaşmaktadır. Bu eğilimler performansı yüksek kaplamalı yalıtım camı üniteleri ve Tentesol ve Tentesol T gibi kaplamalı güneş kontrol camları ön plana çıkarmakta olup, tüketiciye daha fazla enerji tasarrufu sağlayan çevre dostu ürünler sunmaktadır. Sektör cam elyaf üretiminde pazara, alev dayanımlı polyester, düşük çekmeli reçineler, düşük stiren emisyonlu polyester reçine gibi yeni ürünler sunmaya ve bor madenini kullanarak otomotiv, inşaat ve altyapı, elektrik, spor, eğlence, ulaştırma nakliye ve savunma sanayi sektörlerine yönelik çalışmalar yapmaktadır. Bunun yanında dekorasyon ve tasarım alanında görülen gelişmeler de, cam ev eşyasında özel tasarım ürünleriyle, dekor ürünlerinde cam kapıların, lavaboların ve dekorların üretimine yönlendirmektedir.
Dünya ve AB Ülkelerinde Cam Dünya cam sektörü global ekonomiye paralel bir gelişmeyle yılda ortalama yüzde 2-4 düzeyinde büyümektedir. Dünya cam üretiminin yaklaşık 120 milyon ton düzeyinde olduğu tahmin edilmekte olup, bu üretimin yüzde 45'ini cam ambalaj, yüzde 37'sini düz cam, yüzde 4'ünü cam ev eşyası, yüzde 3'ünü cam elyaf ve yüzde 10'unu diğer camlar oluşturmaktadır. Toplam üretimin yüzde 30'u Avrupa, yüzde 34'iı Asya, vaizde 29'u ABD ve yüzde 7'si diğer bölgelerde gerçekleştirilmektedir. AB ülkeleri dünya cam üretiminde yüzde 30 düzeyinde bir paya sahip olup, toplam üretimin yüzde 58'ini cam ambalaj, yüzde 27'sini düz cam, yüzde 8'ini cam elyaf ve yüzde 4'ünü cam ev eşyası oluşturmaktadır. İthalatta ve ihracatta en fazla payı düzcam alırken, AB ülkeleri cam ambalajda ağırlıklı ihracatçı, cam ev eşya ve cam elyafta ithalatçı konumdadır.
İşlenmiş Camın Payı %30'lara Yükseldi
Sektörde yüksek enerji tüketimine karşın cam sanayi bir taraftan da geliştirdiği katma değeri yüksek ürünler ile çevre korumaya ve enerji tasarrufuna önemli katkılar sağlamaktadır. İnşaat ve otomotiv gibi Türkiye'nin lokomotif sektörlerine girdi veren ve cam sanayinin ağırlıklı faaliyet alamın oluşturan düzcam sektörü özelinde kaplamalı camlar ve çift camlar, artık düz camın yerini almaktadır. Dünyada özellikle gelişmiş ülkelerdeki bu yaygın eğilimin halen gerisinde bulunulmakla birlikte, ülkemiz düz cam sektöründeki gelişmeler hızla ilerlemektedir. Nitekim, işlenmiş camların toplam düz cam üretimindeki payı 1980'li yıllarda % 3 iken, bu oran son üç yılda % 30'lara varmış durumdadır. Ülkemizde, mevcut tüm konutlarda ısı yalıtımını iyileştiren Low E kaplamalı camların kullanılması durumunda, yılda 2,5 milyar ABD Doları tasarruf sağlama, karbondioksit emisyonunu da önemli ölçüde azaltma potansiyeli bulunmaktadır. Diğer bir anlamda, uluslar arası yaptırımlara konu çevre kirliliği ve Dünya'nın dengesini bozan küresel ısınmayı kontrol altına alma imkanı yaratan Low E camlar, ülke ekonomisine büyük katkılar sağlayacaktır.
Birçok Sektöre Girdi Sağlıyor
Cam sektörü ürünleriyle inşaat, otomotiv, beyaz eşya, gıda, içki, meşrubat, ilaç, kozmetik, turizm, mobilya, boru, elektrik ve elektronik gibi birçok sektöre ve ev kesimine girdi vermektedir. Özellikle düz camda, inşaat ve otomotiv sektöründe yaşanan gelişmelerin etkisi birebir gözlenmektedir. İnşaat sektöründeki, güneş enerjisine yönelik yüksek performanslı camlar ya da otomotivde yeni girilen projeler, düz cam faaliyetlerini etkileyen unsurlardır. Cam ambalaj alanında özellikle gıda ve kozmetik sektöründe gelişen ürün çeşitleri ve dağıtım kanallarında ambalajın önem kazanması, sektörü hareketlendirmektedir.
3 Büyük Şehir Başı Çekiyor
Ülkemizde cam üretim faaliyetleri, önceleri sadece Marmara ve Akdeniz Bölgesi ile sınırlıyken, coğrafi açıdan giderek daha yaygın bir yapı kazanarak Ege ve İç Anadolu Bölgelerini de içine alacak şekilde genişlemiştir. Gerek üretim faaliyetlerinin çeşitliliği ve sayısı gerekse üretici ve kapasite miktarı açısından en yoğun cam ve cam ürünleri üretim faaliyetlerinin yaşandığı şehir İstanbul'dur. İstanbul'u takiben Kırklareli, Mersin, Bursa, Eskişehir, Konya, Ankara, İzmir, Kayseri üretim çeşitliliği, üretici sayısı ve üretim kapasiteleri ile göze çarpan şehirlerdir.
AR-GE CAM İÇİN ÖNEM ARZ EDİYOR
Cam, cam elyaf ve cam kimyasalları üretiminde dünya ölçeğinde en ileri teknolojileri edinen ve kullanan sektör, bu teknolojileri uygulama ve geliştirmenin getireceği rekabet üstünlüğünün bilinci ile 1970'li yıllarda Ar-Ge çalışmalarına başlamıştır. Ar-Genin kurumsallaşmasını takip eden 30 yıl içinde düzcam, cam ambalaj, cam ev eşyası sektörleri için yeni ürün ve proses geliştirme faaliyetlerinin yanı sıra, üretimde insan ve çevre sağlığını ön plana çıkartan, enerji ve üretim verimlilikleri yüksek teknolojileri geliştirme, maliyetleri düşürme ve problem çözmeye yönelik çalışmalar da bu teşkilatın süreklilik arz eden çalışmaları arasında yer almıştır. Bu şekilde, mühendislik ve teknik destek birimlerini de kapsayan Ar-Ge yapılanması ile sektör cam, fırın, kaplama tasarımı ve üretiminde kendi teknolojisini yaratan konumuna gelmiştir. Ar-Ge faaliyetleri, tüm ürün gruplarında mevcut, gelişmekte olan ve gelişeceği öngörülen pazar gereksinimleri doğrultusunda katma değeri yüksek, çevre dostu, yeni ürün ve proses geliştirmeye odaklanmıştır. İkinci sırada ise, mevcut ürün maliyetinin düşürülüp kalitenin arttırılmasına yönelik olarak yeni ve alternatif hammadde kaynaklarının kullanımı, enerji yönetimi ve etkin kullanımı, yeni büyüme yatırımlarının modern teknolojilerle donatılmış ve sermaye verimliliğini en üst düzeyde tutarak hedeflenen zaman sürecinde üretime kazandırılması yer almaktadır.
1 MİLYAR KWH ELEKTRİK TÜKETİLİYOR
Sektörde; düz cam, cam ambalaj, cam ev eşyası ve cam elyaf toplamında yaklaşık 670 milyon m3 doğalgaz tüketilmekte, bu miktar 2008 yılı toplam doğalgaz tüketiminin yüzde 2'sini, toplam sanayi tüketiminin ise yüzde 9'unu oluşturmaktadır. Ayrıca otomotiv camları ve ayna, lamine, temperli camlar gibi işlenmiş cam ürünlerinin üretimi başta olmak üzere toplam 1 milyar kWh elektrik kullanıldığı tahmin edilmektedir. İthalat 705 Milyon $ değerinde 635 bin ton ihracat yapan sektör; 2010 yılında bu rakamı değerde 903 milyon dolara, miktarda ise 720 bin tona çıkarmıştır. 2009 yılında Türkiye toplam 475 milyon dolar değerinde, 395 bin ton cam ürün ithal etmiştir. 2010 yılında ise ithalat 616 milyon dolar değerle 547 bin tona ulaşmıştır. 2011 yılı toplam cam ve cam ürünleri ihracatı 977,9 milyon dolara ulaşmıştır.
Cam ve cam ürünleri ithalatı ise 704,8 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Sektörün Maliyet Bileşenleri Cam üretim maliyetlerinin yüzde 90'ını oluşturan sınai maliyetler içinde enerji, hammadde ve işçilik önemli girdi kalemleridir. Yurtiçinden temin edilmekte olan bu girdi kalemlerinin toplam maliyetler içindeki payı ise hammadde ve malzemelerde yüzde 33, enerjide yüzde 20, işçilikte yüzde 24'ler gibi yüksek oranlara varmaktadır. Bu nedenle, yurtiçi girdi kalemlerindeki fiyat oluşumu, sektörün maliyet yapısını yakından belirlemektedir. Ancak, pahalı enerji fiyatları ve işçilik nedeniyle yüksek üretim maliyetleri ile çalışılmaktadır.
Son 6 Aylık Değerlendirme
Dünya genelinde yaşanan yoğun rekabetle birlikte cam sektöründe yeniden yapılanma, rasyonalizasyon ve katma değeri yüksek ürünlere yöneliş devam etmektedir. Sektörün alt gruplarına hakim olan az sayıda uluslararası şirket, maliyet avantajı sağlama ve pazar hakimiyeti kurma stratejileri doğrultusunda hızlı büyümenin görüldüğü Orta ve Doğu Avrupa, Rusya ve Uzakdoğu ülkeleri başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde yatırımlarını yoğunlaştırmaktadırlar. Bu gelişme sonucunda rekabet gücünü kaybeden gelişmiş ülkeler bazı alt ürün gruplarında net cam ithalatçısı konumuna düşmüşlerdir. Ucuz enerji, yakıt ve işgücü avantajlarının hepsine veya bir kısmına sahip olan ülkelerde yaratılan arz fazlasının dünya pazarlarına ihracatı hem fiyat baskısı yaratmakta hem de haksız rekabeti artırmaktadır. Bu durum cam ve cam ürünlerinin fiyatlarının düşmesine neden olmaktadır.
Bugün sektörde tasarım, kalite, emniyet, güvenirlilik, dağıtım ağı, satış sonrası müşteri hizmetleri ve maliyet düşürme hayati önem taşımaktadır. Cam ve cam mamulleri üretiminde ülkemizin en son teknolojileri kullanıyor olması, dünyada gelişen yenilikleri takip etmesi ve ihtiyaca yönelik yeni ürünler geliştirmesi sektörün dünyadaki pazar payını arttıracak en önemli avantajlarıdır.
Sektör, Ocak-Eylül 2011 dönemi toplamında hem cam üretiminde hem de soda üretiminde % 14 oranında artış sağlayarak, yurtiçi ve yurtdışındaki kuruluşlarında toplam 2,9 milyon ton cam, 1,4 milyon ton soda üretimi gerçekleştirmiştir. 2011 yılı toplam ihracatı 977,9 milyon ABD Doları, ithalatı ise 704,8 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir.
İHRACAT İTHALATIN YARISINI KARŞILIYOR
TÜİK verilerine göre 2011 yılı toplam canı ve canı ürünleri ihracatı 977,9 milyon dolara ulaşmıştır. Cam ve canı ürünleri ithalatı ise 704,8 milyon doları bulmuştur. 2011 yılında bir önceki yıla göre ihracatta yüzde 8,2 oranında, ithalatta ise yüzde 14 oranında artış olmuştur.
Gençer Çetinkaya/Ticaret Gazetesi
Yorum Yaz