Mehpare Evrenol ‘Mimari yapılar kültüre ait soruların yanıtlarını vermeli’
Evrenol Architects’in kurucularından Mehpare Evrenol, farklı mimari yaklaşımların İstanbul’un siluetine nasıl etki ettiğini ve yeni yapılaşmalarda yaşanan sorunları değerlendirdi
Mehpare Evrenol, mimarlık ve kent kavramlarının birbirinden bağımsız düşünülemeyecek tasarım alanları ve sosyal bir konu olduğunu belirtiyor ve bazı açıklamalarda bulunuyor. İstanbul'un silueti derken hangi silueti ele aldığımız çok önemli... Yıllar içinde aldığı göçlerle genişlemiş, birçok merkeze sahip, yüksek yoğunluklu bir kent, İstanbul. Tarihi, kültürel birikimi hepimizin bildiği gibi çok eşsiz ve zengin. Mesele İstanbul'da mimari bir tasarım olunca kentten ayrı bir söylemde bulunmak imkansız ve bizler de Evrenol Architects olarak yıllar içinde zaten mimari yaklaşımımızı bu yönde geliştirdik. Mimari sadece iyi binalarla değil, iyi bir yaşam çevresiyle değer kazanır. Yerine, zamanına, yöresine ve arazisine uygunluk şartı ön plana alınarak geliştirilen her proje kendi dinamiğini getiriyor ve birbirinden farklı oluyor. Kent dokusu içinde bu farklılaşmanın önemi çok büyük.
20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren globalleşmeyle, nüfus çoğalmasıyla, dünya savaşlarıyla, mimarilerde sadelik, kolay yapılabilirlik, ucuz çözümler arayışı sonucu gittikçe birbirine benzeşme sorunları ortaya çıktı ve bu yapılaşma faaliyeti kent dokusu kavramını tahrip etti. Bugün gelinen noktada, kentlerimizin herhangi bir caddesini ele alsak, burası Gaziantep'te midir, İstanbul Gaziosmanpaşa'da mıdır, Bursa'da mıdır bunu ayırt edemeyiz. Geleneklerin tahrip edilmesi sonucunda insanların yüzyıllardır biriktirdiği kültürel değerlerin yok olduğunu, şehirlerin bunları taşıyamadığını ve mimari tekil çabaların yetersiz olduğunu görüyorum. Bütün dünyada aynı dili konuşan, aynı ekonomik şartların cevabı olan mimarilerin yükseldiğini ve ülkeleri işgal ettiğini gözlemlemekteyim. Halbuki bunun aslı böyle olmamalı. Mimari farklılaşmanın, dönemin estetik değerlerle bütünleşen bir aklı, bir matematiği olmalı, çünkü farklı tasarımlar kente kazandırdığı dokuyla yaşam estetiğimizi belirliyor. Mimari tasarımlar hem çağın getirdiği estetik ve teknik değerleri yakalamalı hem de yöresel olarak belli bazı özellikleri taşıyarak kentin aidiyetini belirlemeli. Bu kent kuzeyde mi güneyde mi deniz kıyısı mı hangi ülkeye, kültüre ait sorularının yanıtları mimari yaklaşımınızın aynası gibidir. 
İstanbul siluetini belirleyen en önemli konulardan biri son dönemlerde moda olan ‘ikon bina' oluşturma çabası. Bu arayış, bina yüksekliklerinin belirlenmesinde büyük rol oynuyor. Kentlerin simge yapıları elbette çok önemlidir. Yüzyıllar önce yapılmış olmaları ya da yeni yapılmış olmaları kentin tarihine ve birikimine de bağlıdır. İstanbul'un şu anki durumu ortada. Zamanında Galatasaray'da, Pera'da, Taksim'de dikilmiş olan ve siluete olumsuz etki eden, benim bir mimar olarak gözümün alışmadığı fakat halkın gözünün alıştığı binalar var. Ve gözlerimizin alışmasının imkânsız olduğu Haliç'teki Süleymaniye'nin önündeki köprü var artık İstanbul'da. Hatadan dönülmüş Park Otel örneği var önümüzde. Bir de dönülememiş Dolmabahçe'nin bağrına saplanmış hançer gibi Gökkafes durmakta. Kadıköy'den baktığınızda Süleymaniye'nin arkasında Tekstil Kent kulelerini görebiliyorsunuz. Bu olmamalıydı. İstanbul'un 3 boyutlu bir maketini elde edebilsek vahameti çok net görebilirdik. Maslak'tan Boğaz'a ve Beyoğlu'na doğru sarkan bir yapı akımı var. Ümit ediyorum ki bize o yüksek binaları merkeze çekmeyecek bir akıl gelir. İstanbul'un tarihi bölgelerinden Boğaz kenarlarından, Tarihi Yarımada'dan, Beyoğlu çevresinden, Haliç'ten yapısal anlamda, yeni yapı simgeleri oluşturmak hususunda tamamen elimizi çekmeliyiz. Tarihi eserlerimiz ortada. Yapılarımızla, mimarimizle bu şehrin 8 bin yıllık tarihine saygılı, bunları gözeten bir yapılaşma içine girmeliyiz. Kendi köklerimizi ve kültürümüzü özümseyen projelerle donatmalıyız İstanbul'u. İstanbul'un çeperlerine çekilip merkezi korumamız gerektiğine inanıyorum. Halkalı'da, Ataşehir'de, Beylikdüzü'nde, Kartal'da yükselebilir, yeni güzel yaşam alanları oluşturabiliriz.
Hedef, kentin tamamını master plan, nazım plan seviyesinde planlamak ve buna bağlı olarak nazım plana entegre edilebilmiş projeler üretilmesidir. Bu düzen sağlanmadığında kent içi fonksiyonların dağıldığı, iletişimin koptuğu, kamusal alanların iyice kaybedildiği ve doğadan iyice uzaklaşılmış bir hayat kentliyi bekliyor. Dolayısıyla sorun farklı mimari yaklaşımlar değil kent ölçeğindeki plansızlıktır. Yoksa mimari farklılıkların kente ve kentliye zenginlik getirmesi gerekirdi. Akıllarda yer etmiş tarihi bina ve meydanların korunması, şehrin belleğine sahip çıkmak açısından çok önemli. Aksi halde çalakalem yapılmış bina yığınları arasında iş-ev insanları haline dönüşüyoruz.
Yorum Yaz