Rant vergisi nedir? İnşaat sektörü bu sisteme ne diyor?
Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz'ın açıkladığı rant vergisi için sektörün oyuncuları dikkat çeken açıklamalarda bulundu
Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz'ın rant vergisi açıklamasından sonra sektör hareketlendi. Konuyla ilgili çalışmanın başladığını belirten Cevdet Yılmaz'ın açıklamalarının ardından çarpıcı açıklamalar geliyor. Buna göre değerlenen bir evden kamu da payını alacak. Yılmaz ‘100 bin liralık bir eviniz var ve imar değişikliği ile konutun değeri 200 bin liraya çıkıyor. Artan değerin şeffaf kurallar içerisinde kamuyla paylaşılması gerekiyor' açıklamasını yapmıştı.
Rant Nedir?
İktisatçılar rantın tanımını doğanın getirisi olarak tanımlar. Diğer bir deyişe göre rant emek harcamadan sağlanılan kazançtır.
Rant Vergisi Nedir?
Kentlerde imar değişikliği veya yapılan hizmetlerden dolayı bir gayrimenkulde oluşan değer artışından kamuya pay aktarılması. Arsa veya ev sahipleri mülklerinin yüksek prim sağlaması durumunda sağlanan kazancın belli bir bölümünü kamu ile paylaşılması.
Gürallar Yapı Genel Müdürü Evrim Karayel
Lapis Han projesiyle dikkatleri üzerine çeken Gürallar Yapı'nın Genel Müdürü Evrim Karayel, rant vergisi ile ilgili olarak emlaktasondakika.com'a özel açıklamalarda bulundu. Rant vergisinin, gayrimenkuldeki vergi dengesizliğinin önüne geçebilecek ve dünyanın birçok ülkesinde uygulanan bir model olduğunu söyleyen Karayel, “Bu verginin doğru bir şekilde planlanması ve hesaplanması ile gayrimenkuldeki haksız kazancın önüne geçilebilir. Örneğin bazı bölgelerde devletin büyük yatırımlarının yapılacağı erken haber alan özel bir kitle, buralardan ucuz fiyata büyük araziler alarak kısa zamanda çok ciddi gelirlerin elde edilmesini sağlayabiliyor. Bölgeye yatırım yapılacağı haberinden yoksun olan vatandaş ise bu büyük kazançtan yoksun kalıyor' dedi.
Ülkemize büyük katkı sağlayabilir
Sistemin ülke kalkınmasında büyük rol oynayabileceğini dile getiren Karayel 'Rant vergisi ile bu tarzda haksız kazançların vergilendirilerek tekrar devlete dönmesi faydalı olacak ve uzun vadede ülkenin kalkınmasına fayda sağlayacaktır. Yalnız burada önemli konu rant vergisinin yabancı yatırımcıları da ürkütebileceğidir. Verginin doğru tanımlanması ve doğru modellenmesi ile yabancı yatırımcılar etkilenmeyecek ve yatırımlarına devam edeceklerdir. Ancak, kafa karmaşıklığına sebebiyet verecek ve düzene girmemiş olan gayrimenkul rant vergisi, yabancı yatırımcıların yatırım iştahını azaltacaktır. Rant vergisinin uygulanması için Türkiye'nin biraz daha zamana ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. Öncelikle yapılaşma ve şehirleşmeyle ilgili çoğu planlamanın sonuçlanmış olması ve ardından vergilendirmenin aktif edilmesi gerektiği düşüncesindeyim” diye konuştu.
Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Dumankaya
Kentsel ve yaşamsal ihtiyaçlar, sermaye birikim sürecinde önemli bir araç haline dönüşen toprağın, kar alanı haline gelmesini sağladı. Ülkemizde de kentleşmenin hızlandığı yıllardan bu yana, tarımsal ve kentsel toprakların konumu değişerek emsal artışı ve dolayısıyla kat artışı, imar fonksiyonu gibi değişikliklerle daha da değerli hale geldi. Ancak bu değer artışına rağmen, ülkemizde uygulanan vergi sistemi içerisinde kentsel rant vergisinin bulunmaması, toprak üzerinden gelir elde eden kişilerin haksız kazanç sağlamalarına olanak tanımış oldu.
Bu tür düzenlemeler önemli
Taşınmaz mallardaki değer artışlarından vergi alınması için planlanan düzenlemelerin öneminin altını çizen Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Dumankaya konu ile ilgili şunları söyledi: “Türkiye'de, tarımsal toprak parçasının kent toprağına dönüşümü, kentsel dönüşüm çalışmaları ve yenilenen imar çalışmaları sonrasında ortaya çıkan değer artışından kazanılan gelirin vergilendirildiğini ifade etmek pek mümkün değildir. Özellikle İstanbul'da geçerli olan bu rant gelirleri, mevcut vergi düzenlemeleri ile bütçeye aktarılamadığı ve vergi dışı kaldığı bir gerçektir.
Yüksek rant ortaya çıkabiliyor
Toprağın el değiştirmesi ve üzerinde yeni bir gayrimenkul geliştirilmesi sonrasında mülkiyet sahibi olan kişilerin haksız bir kazanç elde etmesi söz konusudur. Kentsel dönüşüm çalışmalarının hız kazandığı günümüzde gerek kentsel dönüşüm, gerek kamusal inşaat yatırımları gerekse konut ve ticari projeler gibi özel sektör yatırımları nedeniyle mevcut arsa, arazi ve binaların değerinde yüksek oranlarda rant gelirleri ortaya çıkmaktadır.”
Ülkemiz için geç kalınmış bir karar
Rant vergisi ile ilgili düzenlemelerin sektörü iki farklı noktada rahatsız edebileceğini dile getiren Uğur Dumankaya, sözlerine şu şekilde devam etti: “Rant vergisi ile ilgili düzenleme sektörü iki farklı açıdan rahatsız edebilir. Bunlardan ilki müşteri portföyümüzün % 60'ını oluşturan gayrimenkul yatırımcılarının bu vergi ile karşı karşıya gelmesidir. İkincisi ise herhangi bir arsa sahibi iken o arsanın aniden değerlenmesi ile oluşacak olan vergi farkını ödeyebilme açısından çıkabilecek çeşitli sıkıntılar. İnşaat sektörü açısından bakıldığında, bu yasa sektöre çeşitli problemler çıkartacak gibi gözükse de ülkemiz açısından geç kalınmış ve son derece yerinde bir karardır. Bu karar ile birlikte, sosyal devlet olma yolunda bir adım daha ilerlemiş olacak ve halkımızı gereksiz vergi yükünden korumuş olacağız.”
Erguvan İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Emre Maraşlı
Kurtköy bölgesinde birçok lüks projenin altına imzasını atan Erguvan İnşaat'ın Yönetim Kurulu Başkanı Emre Maraşlı rant vergisi konusuyla ilgili özel açıklamalarda bulundu. Gayrimenkulde yatırımcı payının yavaş yavaş azaltılması gerektiğini söyleyen Maraşlı ‘Geçtiğimiz yıllarda konut ihtiyacını tamamlamak için vergisel olarak önü açılan gayrimenkul sektörünün uzun vade de diğer sektörlerle benzer vergi oranlarına yükseltilmesi gerek. Rant vergisi dediğimiz konu da, KDV kanunu gibi sektörde vergi avantajını azaltacak önlemlerden birisi olarak gözüküyor. Yavaş ve sakin olunduktan sonra bu tip düzenlemelerin bir sakıncası olduğunu düşünmüyorum' dedi.
KLK Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Tarkan Kulak
Büyükçekmece'de Valle Lacus isimli dev villa projesini hayata geçiren ve Basın Ekspres Yolu'nda yeni bir proje hazırlığı içerisinde olan KLK Yapı'nın patronu Tarkan Kulak, rant vergisi konusundaki görüşlerini aktardı. Verginin ince bir konu olduğunu belirten Tarkan Kulak ‘Rant vergisi denilen olayın çok iyi anlatılması gerekiyor. Bu konunun yapı sahiplerini korkutmaması çok önemli. Böyle bir uygulama olacaksa mutlaka bölgelere göre değerlendirme yapılması gerekli. Aksi takdirde kentsel dönüşüm çalışmaları yavaşlar' şeklinde konuştu.
Evrenol Mimarlık Kurucusu Mehpare Evrenol
Evrenol Mimarlık'ın kurucusu Mehpare Evrenol, rant vergisi ile ilgili olarak özel açıklamalarda bulundu. Evrenol 'Kamuya kaynak oluşturmak amacıyla gündeme taşınan “rant vergisi” uygulaması henüz netlik kazanmamakla beraber, olası bir onayın ne şekilde vücuda geleceğini merak etmekteyim. Bu vergi kararı, kalkınmakta olan ülkemizin beklediği yatırımların yapısını, kentlerimizin içinde bulunduğu sorunları ve son kullanıcıya ulaşmadaki dinamiklerioldukça etkileyecek bir konu. Vergiye tabi olacak rantınkamu yararına geçirilmesi konusu prensipte olması gereken bir sistem; dünyada gelişmiş ülkelerde doğru örneklerine rastlamak mümkün. Fakat bizim gibi spekülasyona açık ekonomilerde bu sürecin gerçek anlamda adaletli ve şeffaf yönetilmesi gerekiyor' diye konuştu.
Metropol olmak gelişmiş altyapı ister
Devlet tarafından gerçekleştirilecek projelerin devlet elinde olması gerektiğini vurgulayan Mehpare Evrenol ‘Devlet eliyle yapılacak, kentleşmeyi nitelikli hale getirecek metro, yol gibi altyapı yatırımları aslında zaten bir devletin olmazsa olmaz tasarrufunda olmalı. İstanbul için metropol bir kent diyoruz ama esasında metropol kavramı sadece üstyapıyla değil gelişkin bir altyapıyla olur. Bu konudaki eksiklerimiz ortada. Bunların zaten tamamlanması lazım ve bu kaynağın yine yatırımcıdan ve son kullanıcıdan elde edilmesi biraz tereddüt yaratıyor bende' açıklamasında bulundu.
Önemli olan vizyon planlamak
Bedeliyeler ile hükümetin geleceği iyi planlaması gerektiğini söyleyen Evrenol ‘Hükümet ve belediyelerin görevi gelecek vizyonunu sistemli bir şekilde planlamak. Bu bakış açısıyla yapılan projelerde bazı bölgelerin değeri yükselirken bazı bölgeler biraz daha sabit kalabiliyor. Ancak değer kazanan bölge ve kentlerin artan değeri karşılığında bir bedel istemek, yapılan yatırımın bedelini halktan istemek anlamına gelir ki bu da ne kadar adaletli tartışılır. Zaten emlak vergisi denen bir vergi ödüyoruz kullanıcı olarak. Yabancı yatırımcının da çekinceleri olabilir kanısındayım. Umuyorum gerçek anlamda adaletli ve şeffaf bir süreç izlenir ve kaynaklar gerçekten kamu yararına kullanılır. Aksi taktirde perde arkasında dönmesini engellemekte zorlandığımız spekülatif ortamın önüne geçemeyiz' dedi
Erkanlı Grup Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Hüseyin Erkanlı
Yasa tasarısının henüz netleşmediğini ancak Amerika başta olmak üzere birçok gelişmiş ülkede bu tür uygulamaların var olduğunu belirten Rıza Hüseyin Erkanlı ‘Genel itibariyle kentin oluşturduğu rantın dışında bazı bölgelerde, adalarda veya arsalarda plan ve imar çalışması sonucunda emsal artışı olması durumunda bir rant oluşacaktır.Burada çıkan rantın kamu ile paylaşılmasını destekliyorum' dedi.
Rant düşük gelirliler için kullanılabilir
Herhangi bir arsa veya bina sahibi ya da bina sakinlerinin emsal artışı isteyebileceğini belirten Erkanlı ‘Bu noktadaki plan çalışmasına bireysel olarak başvurulabilir. Bu durumda bölge yoğunluğunun ve kamunun uygun bulması durumunda şeffaf bir şekilde emsal artışı yapılabilir ve bu artıştan çıkan rant kamu ile paylaşılır. Böylece hem bir şeffaflık sağlanır, hem de kentin gelişmesi için kamuya bir kaynak aktarılmış olur veya kamunun aldığı bu rant düşük gelirlilerin ev sahibi olması için kullanılabilir' şeklinde açıklamalarda bulundu.
Benzer uygulama mevcut
Kentsel dönüşüm kapsamında buna benzer bir uygulamanın varlığına dikkat çeken Hüseyin Erkanlı ‘Kentsel dönüşümde rezerv alanların oluşturulması ve burada yapılacak imar çalışmalarının sonucunda kamuya bir kaynak aktarılabilmekte. Bu sayede kentsel dönüşüm için ihtiyaç olan finansmana bir kaynak sağlanmakta. Ancak bu rant bireylerin almış olduğu evlerin, kazanmış olduğu değer artışı veya primin üzerinden alınmaması lazım' diye konuştu.
MNG Blue Boutique Satış ve Pazarlama Koordinatörü Merih Deligöz
Halkalı'da konumuyla dikkat çeken ve yatırımcılar tarafından yoğun ilgi gören Blue Boutique projesinin Satış ve Pazarlama Koordinatörlüğü görevini üstlenen Merih Deligöz, rant vergisi konusundaki düşüncelerini anlattı. Konut ve inşaat sektörünün bir ağaca benzediğini ve birçok alt sektörü geliştirdiğini belirten Deligöz ‘Rant vergisi ile dejavu yaşanmasının ihtimali olduğunu düşünüyorum. Geçmiş dönemde tekstil sektöründe olduğu gibi devlet navlun, sigorta gibi destekleri çekince sektör daralmış ve yatırımcı küsmüştü. Konut inşaatında ise son 10 yılda kazan kazan politikası çok güzel işledi. Arsa sahibinden, arsa üzerinde proje yapan yatırımcıya, projelerden ister oturum ister yatırım amaçlı ev alan herkes kazandı. Kazanan müşteriler kazançlarını başka projelerde revize ederek sektörün gelişmesinde büyük etkisi oldu. Maliyet, KDV ve faizlerin artışıyle zarar gören sektörün rant vergisi ise daralma yaşamamsını umut ediyorum! Açıklamasını yaptı.
Çukurova Gayrimenkul Satış ve Pazarlama Müdürü Nuray Yıldız
Anadolu Yakası'nda hayata geçirdiği projelerle dikkat çeken Çukurova Gayrimenkul'ün Satış ve Pazarlama Müdürü Nuray Yıldız, rant vergisi konusuyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Yurtdışında bu tür vergilerin var olduğunu belirten Yıldız, 2007 seçimlerinden önce de bu tasarının konuşulduğunu belirtti.
Avrupa'da bu tip vergiler var
Nuray Yıldız 'Rant vergisi konusu aslında yeni bir gündem maddesi değil. 2007 seçimlerinden önce de İl Özel İdareleri ve Belediye Gelirleri Kanun Tasarısı hazırlanıp meclise sunulmuştu. Sayın Kalkınma Bakanı söz konusu vergi ile ilgili çalışmayı gündemlerine aldıklarını belirtmiş. Dolayısıyla çalışmalarına henüz başlanmış ve zamanla oluşturulacak yeni kanun tasarısının, düzenlemenin detaylarını bilmeden konuyla ilgili net bir yorum yapmanın çok sağlıklı olacağını düşünmüyoruz. Fakat genel olarak yurt dışı örneklerine baktığımızda bu tip vergilerin Avrupa'daki pek çok şehirde örneklerinin olduğunu görüyoruz. Bu vergi kentlerde imar değişikliği veya yapılan hizmetlerden dolayı bir gayrimenkulde oluşan değer artışına odaklanacağı için ülkemizdeki şehirlerin de daha temiz ve düzenli bir görüntüye kavuşarak hak ettiği değeri bulması için önemli bir adım olabilir. Tabi verginin oranı da önemli bir kriter olacak. Hali hazırda bölgelerin değerine göre belediyelere emlak vergisi ödeniyor. Buna yüksek oranlı ek bir vergi eklenmesi özellikle yatırımcıların ilgisinde etkileyici rol oynayabilir' dedi.
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Ali Güvenç Kiraz
Emlaktasondakika.com köşe yazarları arasında yer alan Ali Güvenç Kiraz, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz'ın belirttiği rant vergisi konusuyla ilgili görüşlerini açıkladı. Bu vergi çalışması ile gayrimenkulde fahiş zenginleşmenin önüne geçilmek istendiğini belirten Kiraz 'Burada herkesin atladığı nokta bundan yaklaşık 4-5 ay önce ortaya çıkan Yeni İmar Kanunu tasarısında aslında imar rantının engellenmesi için düzenleme getirilmesiydi. Yeni İmar Kanunu tasarısı ile devletin araziden bedelsiz olarak aldığı ve bizlerin düzenleme ortaklık payı (DOP kesintisi) adını verdiğimiz kesinti oranı %45'e çıkarılıyordu. Bundan daha da önemli olmak üzere şu an geçerli İmar Kanunu gereğince geçerli olan %40 DOP payı kesintisinin bir defa yapılabileceği ve 2. kesintinin yapılamayacağı hükmünün varolması durumunun da bir devrim niteliğindeki yeni bir madde ile değiştirilmesidir. İmar kanununda yer alan %40 kesinti ile belediye o bölgede sadece bir kesinti yapabilmekte fakat o taşınmaz üzerinde oluşan ciddi emsal artışları ve imar değişiklikleri neticesinde çok ciddi bir yapılaşma oranı ortaya çıktığında bu yapılaşmaya uygun DOP kesilememekteydi. İşte yukarıda belirtmiş olduğumuz Yeni İmar Kanunu taslağı ile belediyelerin DOP kesintileri %45'e çıkacak ve daha da önemlisi oluşturulacak olan rant üzerinden yani imar emsal artışlarından 2.bir kesinti yapılarak buradaki yapılaşma sonrası oluşacak nüfus yoğunluğu üzerinden 2.bir kesinti yapılabilecektir' dedi.
Kiraz, Gayrimenkul Hukuku Derneği olarak kentsel rant vergisi diye adlandırılan fakat gerçek adı imar değişiklikleri sonucu oluşacak sebepsiz zenginleşmeden devlete pay verilmesi diye değerlendirilecek ve yeni imar kanunu sonrası yapılacak olan DOP payındaki 2.kesintiyi desteklediklerini belirtti.
Yorum Yaz