Mehmet Ali Neyzi :Körfez'de deniz dibine dört gökdelen dikiyoruz!
STFA, denizdeki inşaat projelerinde dünya çapında üne sahip. STFA'nın, Melen Projesi kapsamında inşa ettiği 5.5 kilometre uzunluğunda ve 6.1 metre çapındaki Boğaziçi Tüneli, alanında dünyanın en önemli çalışmalarından biri olarak tanımlanıyor
Bir yıl önce STFA CEO'luğuna getirilen Mehmet Ali Neyzi, grubun enerjideki hızını artırmaya başladı. Grup, 2014'te Konya'da doğalgaz çevrim santrali kuracak. Rüzgar enerjisi için İngiliz ortaklarıyla Kırklareli'de 100 milyon dolarlık yatırıma start verildi. Neyzi, Körfez Geçişi Projesi'ne de başladıklarım ve denizin dibine dört tane gökdelen dikeceklerini söyledi.
Türk iş dünyası tarihine isimlerini büyük harflerle yazdırdıktan sonra bu dünyadan göç eden Sezai Türkeş ile Feyzi Akkaya sonrasında STFA için çok zor günler başlamıştı. İçine girdiği mali sıkıntılar nedeniyle inşaat-taahhüt dünyasının bu buzkıran şirketi tarih olmak üzereyken, bir yandan iki ailenin dirayeti, diğer yandan bu en sıkıntılı günlerde şirkete gelerek büyük sorumluk alan İlker Keremoğlu'nun gayretleri ile STFA, iyice küçülerek zor günlerini atlattı. Grupta bir yıl önce ilginç bir gelişme oldu. Aileden olmamasına karşın İlker Keremoğlu 12 yıllık CEO'luk görevini bıraktı ve STFA'nın yönetim kurul başkanlığına getirildi. Şirketin CEO'luk görevi ise Koç Holding'in deneyimli yöneticilerinden, Aygaz'ın eski genel müdürü Mehmet Ali Neyzi getirildi. Enerji alanındaki deneyimi ile bilinen Neyzi ile STFA'nın bu alana ağırlık vereceği söylenebilir mi? Neyzi ile bu konuyu ve STFA güncesini konuşmak için buluştuk.
2001 krizinde zor bir sürece girdi STFA. Bugünlerde ise şirket için 'küllerinden doğdu' tanımlaması yapılıyor...
Aslında problemler 1998 yılında Sezai Türkeş'in vefatı ile birlikte başlamış. O'nun ardından bir boşluk oluyor şirkette. 1999'da Anadolu Grubu'ndan İlker Keremoğlu CEO olarak transfer ediliyor. O dönem STFA bünyesinde 45 şirket ve çok fazla da iş kolu var. İlker Bey şirket sayısını azaltmaya gidiyor. Bu sırada 2001 krizi geliyor. 2005'e kadar yeniden yapılanma süreci var. Birçok şirket satılıyor ve işler inşaat, enerji ve makine olmak üzere üç ana gruba indiriliyor. Sonrasında işler daha sağlıklı ilerliyor.
Siz Aygaz, Zorlu Enerji ve Vestas gibi enerji şirketlerinde yöneticilik yaptınız. Sizin CEO'luğa getirilmenizde şirketin enerji alanında büyüme isteğinin etkisi oldu mu?
Şirket sadece inşaatçı olmak istemiyordu. Kazançlarının bir kısmını da enerjiye yatırmak istiyordu. Bu nedenle yollarımız kesişti. Ben gelmeden önce aldığı büyük inşaat işlerinin altından kalkabilmek için biraz yavaşlama sürecine girilmişti. Ancak 2012'de inşaat işleri hız kazandı. Büyük projeler aldık ve bazılarında birinciliğimiz ilan edildi.
Nelerdi bu büyük projeler ve ne kadarlık bir iş hacmi yarattı şirkete?
Kuveyt'te 450 milyon dolarlık yeni bir liman işi aldık. Fas'ta 400 milyon dolarlık büyük bir liman projesi var. Şu anda bunun imzalanması için uğraşıyoruz. Bir de Katar'da daha önce yaptığımız üç büyük projenin bir uzantısı olan 350 milyon dolarlık bir proje gündemimizde. Ayrıca Umman'da birkaç tane projemiz var. Hepsini topladığınız zaman 1.5 milyar dolarlık bir iş hacminden bahsediyoruz.
Yeni ülkeler var mı gündeminizde?
Kuveyt ve Fas, bizim için yeni pazarlar. Ayrıca Kuzey Irak'ta bir işe başladık. Orada Fernas ve Kalyon şirketleriyle ortak olarak 165 milyon dolarlık bir su şebeke projesi yürütüyoruz. 75 bin eve su götüreceğiz. Bundan sonra da Irak ilgi alanımızda.
Bir yıl kadar önce İzmit Körfez Geçiş projesini aldınız ama bu projede henüz bir hareket olmadı. Neden?
Geçen yıl kasım ayında İzmit Körfez geçişinin imzasını attık. Fakat, finansmanı bir türlü olmadı. Geçen yıl bütçelediğimiz halde başlayamadık projeye. Eylül'de biraz avans verildi. Başbakanın bizzat takip ettiği bir proje bu. Nihayet 24 Aralık 2012'de resmi olarak onayı aldık ve şu anda başlamış durumdayız. Bu yıl 150 160 milyon dolarlık iş yapacağız orada. Teknik olarak çok zor bir proje. Denizin dibinde dört gökdelen dikiyoruz diye düşünün. Bu özel projeyi ABD'li mühendislik dergilerine rapor olarak verdik. Projenin belgeselini de çekmeyi planlıyoruz.
İnşaat, enerji ve makine ana faaliyet alanlarınız. Bu üç alana yönelik hedefleriniz neler?
İnşaat işini her yıl aynı seviyede tutmayı planlıyoruz. Engineering News Record (ENR), her yıl 225 uluslararası müteahhitlik firmasını listeliyor. Bizim hedefimiz her yıl bu listenin ilk 100'iinde olmak. Dolayısıyla inşaatta her yıl yaklaşık 1 milyar doların üzerinde ciromuz olmasını hedefliyoruz. Enerjide de 1 milyar doların üzerinde iş hacmi hedefliyoruz.
Makine grubu ise her yıl 300 - 400 milyon dolar civarında gidiyor.
Enerjiye giriş ne zaman oldu?
2003'te doğalgaz dağıtımları konusunda hükümet özel sektörü öne çıkaran ihaleler yapmıştı. O dönemde şirket, böyle bir vizyon koyup 11 tane şehrin ihalesini kazanıyor. Türkiye'nin ikinci büyük gaz dağıtım grubuyuz. Gaz dağıtım işi dört ortaklı olarak başlamış. Önce iki yerel ortak çıktı. Geçen yıl da Energaz'da yabancı ortağın hisselerini satın aldık.
Doğalgaz tarafında başka ilgilendiğiniz bir alan var mı?
Temin tarafıyla ilgiliyiz. Türkiye'de doğalgaz ithalatı yavaş yavaş serbestleşiyor. Bunun ticaretine de girmek amacındayız.
Nerelerden tedarik edeceksiniz?
Çok fazla kaynak var, hepsiyle görüşüyoruz. Kaya gazında da bir gelişme var. Avrupa ve Karadeniz'de de kaya gazı çıkarılmaya başladı. Amerika da bir aday bizim için. İngiltere, Polonya, Ukrayna gündemde. Bir de doğalgaz çevrim santrali yatırımı yapmayı planlıyoruz, bunun devamı olarak. 20l4'te start vermeyi planladığımız bu yatırımı Konya'da yapabiliriz.
Rüzgar yatırımınız da olacağını biliyoruz...
İngiliz RES'in Türkiye'de büyük rüzgar lisansları vardı ve bu projeye ortak arıyorlardı. 120 mw'lık bu projeye yüzde 50, yüzde 50 ortak olduk. Bu yıl hedefimiz Kırklareli'nde bu RES'i gerçekleştirmek. 100 milyon doların üzerinde bir yatırımdan bahsediyoruz. Kurulumunun 2014'te olacağını düşünüyoruz.
Enerjinin başka hangi alanlarıyla ilgilisiniz?
Makine işinde Hyundai'nin iş makineleri temsilcisiyiz. Bu markanın rüzgar ve güneş işi de var. Onlarla bir anlaşma imzaladık. Güneş alanında hem santral kuracağız, hem de anahtar teslim projeler yapacağız. Güneş alanında da iddialıyız. Hyundai teknolojisine 25 yıllık garanti veriyor, biz ise inşa garantisi veriyoruz. Öte yandan STFA'nın İzmir Gaziemir'de bir arsası var. Oraya güneş yatırımı planlıyoruz.
KHAN AKADEMI'YI ÖĞRENCİLERLE BULUŞTURDU
STFA kurucuları eğitime çok gönül vermiş isimler. Feyzi Akkaya, birçok teknik lise açarken, Sezai Türkeş vefat eden eşinin adını taşıyan İnanç Vakfı'nı ve İnanç Lisesi'ni açmış. Üstün yetenekli çocukları eğiten bu lise, şirketin kriz döneminde Türk Eğitim Vakfı'na devredilmiş. Ancak şu dönemde İnanç Vakfı aracılığıyla okul tekrar destekleniyor. Şirketin bilimsel yayınları çevirmek için kurulan 'Bilimsel Çeviri Vakfı' ise şu günlerde yeni bir proje yürütüyor. Torun Alp Taşkent'in son dönemde dünyada hızla yayılan internetten eğitim veren 'Khan Akademi'nin Türkiye haklarını aldığını belirten Neyzi, "Eğitim sistemini geliştirmeye yönelik bir proje bu. Youtube üzerinden 10 - 15 dakikalık videolarla farklı konularda eğitimler veriliyor. Şu anda 400'e yakın videonun Türkçe çevirisi yapıldı. 1 milyon doların üzerinde para harcandı bu işe. Hiç tanıtım yapmadan 60 bin kişiye ulaşmış durumda" diyor.
Özlem Bay Yılmaz/Ekonomist
Yorum Yaz