Yurtdışı
07.09.2011 11:33
Okuma Süresi: 02:40 dakika

Enerji boru hatlarında Türk-Rus kavgası

Türkiye’nin Güney Akım Projesi’ni onaylamaması karşısında Rusya ilk kartını oynadı. Doğalgaz fiyatında indirime gitmeyerek Ankara’ya karşılık verdi.

Türkiye'nin Güney Akım Projesi'ni onaylamaması karşısında Rusya ilk kartını oynadı. Doğalgaz fiyatında indirime gitmeyerek Ankara'ya karşılık verdi.
Bu da yetmedi, Cumhurbaşkanı Gül'ün seyahati öncesi pazarlık gücünü artırmak için Samsun-Ceyhan petrol boru hattı projesini askıya aldığını açıkladı.

Doğalgaz ve petrol boruhatları Rusya ile Türkiye arasında siyasi satranca dönüştü. Türkiye'nin Nabucco Projesi'ne alternatif olacağı düşüncesiyle, Moskova'nın istediği Güney Akım Projesi'ni onay vermemesi ve askıya alması üzerine, Rusya da Samsun-Ceyhan petrol boru hattı projesini askıya aldığını açıkladı. Rusya'nın petrol taşımacılık şirketi Transneft Samsun-Ceyhan arasında inşa edilecek petrol boru hattı ile ilgili çalışmaların ekonomik olmadığı gerekçesi ile dondurulduğunu açıkladı.Transneft Başkan Yardımcısı Mihail Barkov Ria Novosti'ye yaptığı değerlendirmede, “Proje Türkiye tarafından destekleniyor. Ancak ekonomik açıdan en azından uygulanabilir değil. Müzakereler donduruldu. Top şimdi Türkiye tarafında” dedi.

Rusya maliyet tavizi istiyor
Barkov projenin yaşayabilmesi için Türk tarafının şartları elverişli hale getirmesi gerektiğini söyledi. Mart ayında Rusya Enerji Bakanı Sergey Şmatko da Samsun-Ceyhan petrol boru hattı projesiyle ilgili topun Türkiye'nin ayağında olduğunu söylemişti.Samsun-Ceyhan petrol boru hattının inşası ile ilgili tek sorun geçiş maliyetleri. Taşıma bedellerinin boğazlardan geçişe göre en az üç kat daha fazla olacağını savunan Rus şirketler, Türk hükümetinden vergi ayrıcalığı bekliyor. Transneft Başkanı Nikoly Tokarev de daha önce yaptığı değerlendirmede Türkiye'nin ve Rusya'nın taslak anlaşma ile ilgili çalışmalarının sürdüğünü, yaşanın sürecin normal olduğunu söylemişti. Tokarev, “Ciddi tartışmalar bekliyoruz. Bu tür dev projeler tartışmalar yaşanmadan uygulamaya geçemez” tespitinde bulunmuştu.

Gül, Rusya yolcusu
Türkiye'de genel seçimlerin ve Rusya'da yıl sonunda yapılacak Duma seçimlerinin ve Mart 2012 devlet başkanlığı seçimlerinin müzakere sürecini yavaşlattığına değinen kaynaklar, müzakerelerin şimdilik durduğunu ancak projenin iptalinin söz konusu olmadığını belirtiyor.Özellikle Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün 8 Eylül'de Rusya'ya gerçekleştireceği ziyaret öncesinde Transneft'ten yapılan açıklamanın da pazarlık gücünü artırmak için bir girişim olduğu değerlendirmesi yapılıyor.Samsun-Ceyhan petrol boru hattına Rus şirketler Rosneft ve Transneft'in ortak olmaları ile ilgili mutabakat sağlanmıştı. Yıllık kapasitesi 50-70 milyon metreküp arasında olacak hattın toplam maliyeti 3 milyar doları bulacak. 550 kilometre uzunluğundaki projeye Çalık ve İtalyan Eni yüzde 50'şer ortak. Rus şirketler 25 milyon tonluk sevkıyat için garanti verirken, Kazakistan petrollerinin de hattan taşınması için çalışmalar sürüyor. Samsun-Ceyhan'la ilgili Türkiye'den Çalık Grup ve İtalyan Eni enerji şirketi arasında Ekim 2009'da Milan'da ilk anlaşma imzalanmıştı.
Rusya'nın özellikle gaz fiyatı konusunda Türkiye ile yaşadığı anlaşmazlıklar ve İtalyan ENİ şirketiyle arasındaki “gerginlik” nedeniyle Karadeniz'in altından geçerek Avrupa'ya ulaşması planlanan Güney Akım Doğalgaz boru hattı projesinin geleceğini belirsiz hale getirdiği bildirildi.Rusbasınında Kremlin'in Güney Akım projesini dondurmayı planladığı ileri sürüldü. İtalyan “II Sole 24 Ore” gazetesi, güvenilir kaynaklara dayandırarak yayımladığı haberde, Kremlin'in Güney Akım'ı Türkiye ile arasında yaşanan “anlaşmazlıklar” ve İtalyan ENİ ile olan gerginlikten dolayı dondurmayı planladığı iddia edildi. Newsru.com, Moskova'nın Güney Akım'ı dondurması halinde Avrupa'ya gaz tedarikini güvenilir partneri Almanya'nın desteğiyle Kuzey Akım doğalgaz boru hattı kapasitesini yapabileceğine dikkat çekti. Haberde, Almanya'nın 2020 yılına kadar nükleer enerjiden vazgeçme kararının Gazprom için yeni olanaklar sunduğu vurgulanarak, Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev'in danışmanı Sergey Prikhodko'nun Rusya'nın Avrupa kıtasındaki güçlenme fırsatını kaçırmayacağı açıklamasını yaptığı hatırlatıldı.Rus finans uzmanları Gazprom'un 15,5 milyar euroluk Güney Akım doğalgaz boru hattı projesini geciktirmesinin şirketin hissedarları açısından iyi bir haber olabileceğini belirtti. Haberde, Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in Güney Akım'ın Türkiye karasularından geçecek bölümünün inşası için Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile 2009 yılında Ankara'daki görüşmesinde anlaştığı belirtilerek, Moskova'nın buna karşılık Samsun-Ceyhan petrol boru hattının inşasını kabul ettiği hatırlatıldı.