Yurtdışı
15.06.2012 13:29
Okuma Süresi: 03:00 dakika

Libya'da Türk müteahhitler ücretsiz olarak tahrip olan binaları onardı!

Libya'da sokak çatışmaları devam ederken çocuklar güvenliği sağlamaya çalışıyor.

Silahlı/keleşli/tüfekli çocukların güvenliği sağladığı, sokak çatışmalarının devam ettiği Libya'da, bir gün geçirdik.

Türk müteahhitlerin ücretsiz olarak yaptığı/onardığı okulların, karakol binalarının, hastanelerin devir teslim törenine katıldık.

Aynı gün müteahhitlerimizin işlerine devam etmeleri için yapılan çağrıları ve belirsizliğini koruyan alacak meselesi ile ilgili son gelişmeleri de takip ettik.

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan'ın Libya Başbakan Yardımcısı, Ekonomi Bakanı, Ulusal Geçiş Konseyi Başkanı ve Başbakanı ile yaptığı uzun görüşmelere/pazarlığa tanıklık ettik.

***

O uzun görüşmeler sırasında...

70'li yıllardan itibaren Libya'da müteahhitlik yapan bir ağabey anlattı:

"Uzun yıllar iş yaptım Libya'da.

Tamamladığımız işi parasını almadan bırakıp geldiğimiz ambargo dönemleri oldu.

O dönemin yöneticileri ellerinde para dolu çuvallarla Türkiye'ye gelip, bizi aradılar.

Sırf, tamamladığımız işlerin parasını ödeyebilmek için.

Hak geçmesin diye.

Sora sora bizleri bulup, hak edilen tutarları son kuruşuna kadar ödediler.

Unutamadığım çok şeyler yaşadım Libya'da.

Yine bir devlet binasının etrafına duvar örmem için ricada bulunmuşlardı.

Birkaç işçiyle birkaç günde bitirdim işi.

Para almak istemedim, hediye etmek istedim.

Çok kızdılar.

O işin parasını vermek için her türlü yolu denediler ve verdiler."

***

Sonra sustu.

Susarken, "Şimdi gelinen noktaya bak" der gibiydi.

***

6 milyon nüfuslu Libya'nın 1.5 milyon nüfuslu başkenti Trablus'a beşinci gelişim.

7 yıl önce yol boyunca kum, toz ve toprakla karışan havanın flulaştırdığı sefaleti, harabeliği, köhneliği fotoğraflarken, "3-5 yıl içerisinde buraları tanıyamayacaksınız", "Alt ve üstyapısıyla modern bir Libya göreceksiniz", "Libya'nın geleceği çok parlak" şeklinde tespitler yapan Libyalı kardeşlerimizin, bana 'hayal' gibi gelen söylemleri karşısında gülümsemiştim.

2 yıl önce de Trablus'daydım.

Bu kez onlar bana gülümsüyordu!

125 milyar dolarlık yatırım paketi onaylanmış ve Libya şantiyeye çevrilmişti.

Yükselen gökdelenler, binalardaki restorasyon ve yenileme çalışmaları, yapımına başlanan 110 bin konut ve başlanacak 440 bin konut için yer açma çabası, otoban inşaatları, ışıklandırılan sahil yoluyla Trablus'un çehresi değişmişti.

Uluslar arası otel zincirleri, dünyanın önde gelen perakende (giyim, elektronik, gıda...) markaları ise o günden yer kapmış; Trablus'un tozdan görünmeyen caddelerini ışıklarıyla aydınlatmıştı.

"Türk markaları" birkaç örnek dışında yine geç kalmıştı. (Geç kalmışlık ilk kez işe yaradı.)

***

70'li yılların Libya'sının alt ve üstyapısına atılan imza ve kazanılan deneyim sayesinde bugün dünyanın birçok ülkesinde iş alan dev müteahhitlik şirketlerimiz oluştu.

Yurtdışı müteahhitlik sektörü temsilcilerimizin ilkokuluydu yani Libya.

Sonra BM'nin Libya'ya uyguladığı ambargolu yıllar...

1989-2003 yılları arasında uygulanan o ambargo dahi Türkiye ile Libya arasındaki dostane ilişkilerin devamını engelleyemedi.

Engellenen şey iki ülke arasındaki ticaret hacminin yükselişiydi...

***

Gerçi sonraki yıllarda da bir türlü dengeye oturtamadık Libya ile ticaret hacmini.

2006 yılında 3 milyar dolara yaklaşan ticaret hacmi, 2007 yılında 1 milyar dolara düştü örneğin.

Yine 2006 yılında ticaret dengesinde Libya 1.8 milyar dolar artıdayken, 2009 yılında ticaret dengesi 1.5 milyar dolarla Türkiye lehine döndü.

Ticarette denge henüz sağlanamadı ama tüm dünyada yaşanan ekonomik kriz nedeniyle 2008 yılında zora giren ihracatçılarımıza aynı yıl ilaç oldu Libya.

Öyle ki; dünya ekonomilerinin çıkış sürecinde olduğu 2005 yılında 384 milyon dolar, 2006 yılında 489 milyon dolar ihracat gerçekleştirebildiğimiz Libya'ya, krizin şiddetlendiği 2008 yılında 1 milyar 100 milyon dolar, krizin devam ettiği 2009 yılında 1 milyar 800 milyon dolar, krizin etkisinin hissedildiği 2010 yılında ise 2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik.

Avrupa'da yaşanan kriz ve Libya'da ki iç savaş nedeniyle 2011'de ihracatımız 750 milyon dolara düştü.

Krizin tavan yaptığı ancak Libya'nın tekrardan düzelme sürecine girdiği 2012'nin ilk 4 ayında ise 705 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirerek, rekor kırmışız.

***

Yani 2012 yılı Libya'ya ihracatta rekor yılı olabilir.

Libya'dan petrol alımı da eklendiğinde iki ülke dış ticaret hacminde ilk kez 5 milyar dolar gibi bir seviye yakalanabilir.

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan'ın, günübirlik düzenlediği geziye katılan müteahhit ve sanayicilerin anlattıkları ve Libya Ulusal Geçiş Konseyi Başkanı, Başbakanı, Başbakan Yardımcısı, Ekonomi Bakanı'nın söyledikleri ve çağrıları bu beklentinin gerçekleşeceğinin sinyalini veriyor.

Ama Libya'da çektiğimiz fotoğraf, temkini de elden bırakmamak gerekliliğini gösteriyor.

Ferit Barış Parlak / Dünya